Inleiding

Kwaliteit van het gebied vergroten

Groenkleed. De naam zegt het al. Een groen tapijt dat je tijdelijk ergens uitrolt en weer kunt meenemen. Ideaal bij sloop en nieuwbouw, wanneer de grond vaak langer braak ligt dan je zou willen en een tijdelijke groene inrichting de leefbaarheid en de kwaliteit van het gebied vergroot.

Casebeschrijving

Tastbaar resultaat voor minimaal vijf jaar – Hans Ober, fotograaf en ontwerper van onder meer buitenruimte, nam samen met dorpsgenote en planologe Cindy Marcus op Heijplaat het initiatief tot Groenkleed. Die professionele achtergrond gaf het duo een voorsprong. Hans Ober: ‘Je weet waarover je praat en je kunt het vormgeven. En, heel belangrijk, je kunt erover communiceren.’ Toch kwam het vooral aan op logisch, realistisch nadenken. Hans: ‘Goed kijken wat levensvatbaar en wenselijk is. We wilden een tastbaar resultaat voor minimaal vijf jaar en van een zodanige kwaliteit dat het eventueel permanent zou kunnen dienen.’

 

We wilden een tastbaar resultaat voor minimaal vijf jaar.

 

OPGAVE

Van 30 m² naar 5 hectare – Zo werd aanvankelijk gewerkt aan een haalbaar en bescheiden plan voor een plantsoen van 30 m², waarbij negen sponsors een vierkant van 10 m² zouden inrichten, met spullen in natura, klinkers, graszaad, een paviljoentje of een paar bomen. Na een half jaar plannen uitdenken en een paar vergeefse pogingen lukte het in augustus 2011 om een subsidie te krijgen van Agentschap NL in het kader van de IKS. Er was beginkapitaal en Groenkleed werd enthousiast opgepikt door Corina de Jong, gebiedsregisseur bij Woonbron. Door die samenwerking kreeg Groenkleed opeens de beschik­king over 5 hectare grond. Op 31 maart 2012 werden de eerste bomen geplant.

AANPAK

Win-win scenario – Belangrijk is over grenzen heen kijken, waardoor het mogelijk wordt om niet voor de hand liggende samenwerking te initiëren. Die eerste bomen zijn daarvan een mooi voorbeeld. Hans: ‘We begonnen met het spreekwoordelijk laaghangend fruit. We wisten dat er negentig bomen al twaalf jaar bij Woonbron Bomenbank in Kralingen stonden te wachten op een definitieve bestemming. Het was een klassiek win-win scenario. Die bomen moesten toevallig dat jaar worden losgestoken, een investering van 10.000 euro die Woonbron Bomenbank sowieso moest doen. Ze waren zo blij dat die percelen nu vrijkwamen voor andere zaken dat ze bereid waren het transport voor hun rekening te nemen. Je moet natuurlijk een beetje mazzel hebben, maar wij zijn erg goed in het herkennen en benutten van kansen. Geluk kun je ook opzoeken; als we kansen zien gaan we erop af.’

Leren van fouten – Hier en daar bleek ook in dit mooie bomenverhaal de praktijk weerbarstig. Hans: ‘Je hebt af en toe een suikeroom nodig. Je krijgt niet alles cadeau. Zo gingen die mooie bomen op Heijplaat bijna dood omdat we geen partij konden vinden die het water geven kon regelen of financieren. Toen we zelf met geïmprovi­seerde tuinslangen in de weer waren reed er toevallig iemand van de deelgemeente Charlois langs, die vervolgens de waterwagen stuurde. Zo kwam het allemaal weer op z’n pootjes terecht, maar je ziet wel dat je op een relatief klein ding kunt vastlopen.’

 

Netwerk, korte lijntjes, iedereen kennen, investeren in relaties, vertrouwen winnen, dat is het geheim.

 

Het geheim om plannen te realiseren? ‘Netwerk, korte lijntjes, iedereen kennen, investeren in relaties, vertrouwen winnen door met een open vizier op te komen voor je medebewoners en het dorp. We hebben geen doorzettingsmacht, we zijn voor alles afhankelijk van anderen en moeten onze hand ophouden om aan geld te komen.’
Ook is het belangrijk om te anticiperen op mogelijke misluk­kingen. ‘Je moet oplossingen verzinnen voor problemen in de toekomst. Leren van fouten. En niet alles gaat zo vlot als je zou willen. Je loopt tegen beperkingen aan. Ook al is participatie het nieuwe toverwoord bij gemeenten, instanties zijn vaak bang om de regie uit handen te geven.’

RESULTAAT

Samen kijken naar mogelijkheden – Wanneer je uitgangspunten bewust met elkaar deelt, zoals in Cirkelstad, zijn tegenstrijdige belangen met de wil om eruit te komen te overbruggen. ‘Als je samen kijkt naar mogelijkheden dan is dat gewoon leuk. Een prettige manier van werken, gewoon intermenselijk. Je ontmoet bereidwilligheid. Het Havenbedrijf schonk ons op de eerste vergadering tien banken die ze hadden gekregen van de Winkeliersvereniging van de Lijnbaan. Uiteinde­lijk hebben we 27 banken gehad. Ook heeft het Havenbedrijf een Groenkleed geadopteerd: op hun terrein wordt een kleed van 150 bij 50 meter aangelegd, voor onbepaalde tijd.’ Hulp kwam er van bedrijven. ‘Oranje heeft het zaaien van gras op zich genomen en het plaatsen van banken. En Van Tol gaf 25 procent korting op de begroting voor de aanleg van de tweede fase en gratis duurzaam advies over invulling ervan.’

Geen slechte investering – De keerzijde is dat al die plannen energie en tijd slurpen. Hans: ‘Je eigen werk komt stil te liggen, je kunt hier fulltime mee bezig zijn.’ De onmisbare lange adem is veel gevraagd van een vrijwil­liger. De winst van Groenkleed? People en planet, de winst voor mens en milieu is evident. Zonder Groenkleed zou de sloop van het oude dorp over langere tijd zijn uitgesmeerd, met als gevolg alle nadelen van langdurig dichtgetimmerde woningen. Ook qua profit is Groenkleed een succes. ‘In het eerste jaar hebben we 60.000 euro gekregen en met dat geld hebben we voor 700.000 euro waarde naar het gebied gehaald; bomen, transport, banken, mensuren besteed aan het gebied. Geen slechte investering.’