Inleiding

Niet binnen de lijntjes

Steeds meer eigenaren van woningen zien brood in het verduurzamen van hun woning. Op Heijplaat past dat mooi in het streven om het gebied in 2020 energieneutraal te maken.

Casebeschrijving

OPGAVE

Gebiedsontwikkeling nieuwe stijl – Wonen op Heijplaat en werken bij de RDM, zo was het honderd jaar geleden en zo kan het nog steeds. Hannah Frederiks is architect en woont nu twee jaar op Heij­plaat. Ze werkt als hoofddocent Bouwkunde en onderzoeker in gebiedstransities op de RDM Campus, daarnaast heeft zij haar eigen bedrijf Buro Hannah. ‘Ideeën over gebiedsontwikkeling evolueren, de verandering in gebiedsontwikkeling is nodig om bij te dragen aan de transitie naar een duurzame gebouwde omgeving. Hiervoor is coöperatief samenwerken noodzakelijk. Ik maak me als architect hard voor het samen met mensen ontwerpen, organiseren, bouwen en verbeteren van hun eigen leefomgeving.’

 

Het verduurzamen van je huis is leuk!

 

Neuzen één kant op krijgen – Hannah kent Heijplaat nu van twee kanten, ze weet wat er in het dorp en op de campus speelt. Ze deed ook onderzoek naar het proces van het Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden op Heijplaat. ‘Daarbij keken we vooral naar hoe het pro­ces beter zou kunnen. Ik woonde toen net op Heijplaat en heb dat onderzoek zo objectief mogelijk gedaan. Nu kan ik me meer manifesteren als bewoner.’ Ze participeert in diverse overleggen over Heijplaat en organiseert samen met een aantal bewoners van Heijplaat het Evenement RDM&Heijplaat NU! ‘Het gaat met vallen en opstaan. Er zijn veel verschillende belangen en het is moeilijk de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Iedereen wil wel dat het gebied wordt ontwik­keld, dat het gebied super duurzaam wordt, dat er gebouwd gaat worden en dat het weer gaat bruisen en leven, maar het blijft de vraag hoe we dit gaan doen.

AANPAK

Liefde op het eerste gezicht – Toen ze na een zoektocht van twee jaar door heel Rotterdam en daarbuiten de oude politiepost op Heijplaat ontdekte was het liefde op het eerste gezicht. ‘We wilden een karakteristiek pand, geen standaard woonhuis. Dit pand uit 1918 is heel spannend, omdat het geen normale indeling heeft. Zo hebben we twee cellen, een verhoorkamer, een luchtplaats en een aangebouwde paardenstal. De detaillering aan de gevel doet denken aan Courzand en de oudere gebouwen van de RDM.’ Toen zij de politiepost kochten wisten ze dat er diverse verbou­wingen noodzakelijk waren om het pand weer bewoonbaar en comfortabel te maken. ‘We werden door Eneco benaderd om mee te doen met een onderzoek naar de effecten op het energiegebruik van een nieuwe installatie, vloerverwarming en een slimme meter. Later haakten zij, via Floor van der Kemp, aan bij het RTL-programma Klus je rijk, al was van te voren duidelijk dat ze niet zouden winnen omdat ze niet de hele renovatie in één keer zouden doen. ‘De muren zijn heel massief, maar er is veel enkel glas. Dat vervangen is kostbaar en ik wil geen nieuwe kozijnen, dat zou het aanzicht van het huis te veel veranderen. Daarom hebben we eerst de vloer geïsoleerd, de ketel vervan­gen, een zonnecollector geplaatst met een zonneboiler. Er was veel achterstallig onderhoud, de cellen waren al deels verbouwd. Eén is nu een toilet, je kan bij ons echt zitten.‘

 

Er zijn zoveel slimme trucs, je moet
gewoon beginnen.

 

RESULTAAT

Slimme trucs – De stal werd van een koude, niet geïsoleerde ruimte met enorme kieren in de deuren, omgetoverd tot een energiezuinige werk­ruimte. ‘We zijn daar op een koude winterdag misschien twee euro aan energie kwijt. Vergelijk dat eens met de vijftien euro voor de woonkamer, het enige deel in het huis dat nog wacht op isolatie en dubbelglas. We werken nu met Eneco aan een experiment om energie in ons huis op te slaan door middel van een accu. Met zonnepanelen wekken we de energie op die we ’s avonds kunnen gebruiken. Zo zijn we altijd bezig om met slimme methoden en technieken de politiepost te verduurzamen. Om te laten zien dat dat met een oud pand ook kan.’ Hannah maakte zelf het ontwerp voor de verbouwing en deed zelf de planvoering. Het werken met een aannemer die ze al van jongs af aan kent, ging heel soepel. ‘Handig was dat we beiden een cursus tot milieucoach hebben gevolgd. We hebben bovendien geprobeerd zoveel mogelijk mensen uit het dorp te betrekken bij onze verbouwing door te laten zien dat verbeteren en verduurzamen van je huis leuk kan zijn. Er zijn zoveel slimme trucs, je moet gewoon beginnen. Het is wel positief dat nu meer mensen geïnteresseerd zijn in het verduurzamen van Heijplaat. Ze willen ook milieucoach worden en zich er echt voor inzetten.’

Kwestie van lef – Wat de toekomst van Heijplaat betreft heeft ze een duidelijk idee: ‘De RDM Campus zorgt voor meer beweging. Studenten en per­soneel van de campus, maar ook werknemers van de bedrijven rondom Heijplaat struinen tussen de middag door het dorp. Dat geeft een mooie impuls en een positief gevoel. Tot nu toe zijn alle plannen te grootschalig, een heel nieuw dorp bijvoorbeeld. Dat is niet realistisch, het gaat in de praktijk toch stap voor stap. Ik zie ook steeds meer jonge mensen op Heijplaat, maar ook dat gaat geleidelijk. Waarom geven de gemeente Rotterdam en Woonbron niet mensen de gelegenheid meer zelf te bouwen, maar dan wel super duurzaam. Dan trek je geëngageerde mensen en krijg je een aantrekkelijk en divers dorp. Gewoon een beetje lef tonen.’