Een pilot project van Dura Vermeer en de Provincie Overijssel vormt de praktijkcase om te onderzoeken hoe een ‘circulaire weg’ kan worden geëxploiteerd als ‘Weg-as-a-Service’. Een whitepaper over dit project is gelanceerd door een nieuwe coalitie voor circulaire accounting. Deze publicatie laat zien hoe we de bestaande praktijk van financiering en verslaggeving in de circulaire economie kunnen veranderen en hier op nieuwe manieren over kunnen nadenken.

Het voeren van een discussie over contractvormen en hun consequenties levert nieuwe inzichten op. Dura Vermeer heeft voor ogen om het economisch eigendom van de weg te behouden, waarbij het de functionaliteit (met andere woorden: het gebruik van de weg) levert als dienst aan zijn klant, de Provincie Overijssel. Dit levert een prikkel op voor de leverancier om de weg naar beste kunnen en expertise te onderhouden. Hetgeen uiteindelijk leidt tot een hogere restwaarde.

De deelnemers vormen de Coalitie Circulaire Accounting (CCA). Dit is een samenwerking tussen Circle Economy, Sustainable Finance Lab, de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), Dura Vermeer, ABN AMRO, Rabobank, KPMG, Provincie Overijssel en wetenschappers van Erasmus Universiteit Rotterdam, Open Universiteit, Rijksuniversiteit Groningen, Nyenrode Business University en Avans Hogeschool. De CCA is medegefinancierd door Nederland Circulair!

Verkoop of geen verkoop

De fundamentele vraag is of er wel of geen verkoop plaatsvindt, stelt de CCA. Financiële verslaggeving gaat over economisch eigendom en de overdracht van ‘risk en reward’. Wanneer aan het eind van de contractperiode het economisch eigendom wordt overgedragen aan de klant (in dit geval de Provincie Overijssel), dan verschijnt dit toch vanaf het begin op haar balans, net als bij een ‘gewone’ verkoop het geval zou zijn. Het alternatief is om expliciet het doorlopende karakter van de overeenkomst te benadrukken, waarbij er geen overdracht plaatsvindt. Deze eigendomskwestie heeft gevolgen voor het hergebruik van de weg en zijn materialen op het moment van ‘harvesting’ oftewel het ‘oogsten’ van de grondstoffen. De eigenaar van de weg krijgt een prikkel voor het optimaliseren van de duurzaamheid van de weg, het onderhoud en het (her)gebruik van grondstoffen. Met in potentie als gevolg: een langere levensduur, lagere onderhoudskosten en een hogere restwaarde van de materialen.

Het combineren van financiële constructies

Bovenstaande beslissing heeft belangrijke consequenties voor de balans van beide partijen en hoe zij de investering kunnen financieren. Als er geen verkoop plaatsvindt, zal onze traditionele financiële invalshoek moeten veranderen. Een mogelijke oplossing is het combineren van projectfinanciering met een deel bedrijfsschuld (corporate debt), waardoor een andere vorm van financiering mogelijk wordt.

Een verrassende uitkomst is het feit dat de belangrijkste uitdaging bij deze case niet bleek te liggen bij accounting. Het creëren van een financiële prikkel voor circulariteit is de leidende doelstelling. Het is de contractvorm die de circulaire prikkels tot uitdrukking brengt en die bepalend is voor de verdeling van risk en reward, risico en beloning. De daadwerkelijke accounting is uiteindelijk hieraan volgend.

Vervolgstappen

Het open source rapport (whitepaper) van de CCA over dit project is online voor iedereen beschikbaar (Engels). In 2020 zal de CCA nog 3 andere circulaire cases uitwerken met als doel om obstakels in accounting, verslaggeving en waardering te identificeren en hiervoor praktische oplossingen te bieden. De geleerde lessen van alle cases zullen tevens samenkomen in een whitepaper.

Beeld: Krijn van der Lugt via Unsplash