Door Tineke Beuker

In deze columns maak ik zichtbaar wat BZK, samen met anderen, doet om circulair bouwen het nieuwe normaal te laten worden. Om te laten zien waar BZK aan werkt en waar we naar toe gaan en daarmee beleid en praktijk wat dichter bij elkaar te brengen.

Nu corona wat minder het doen en laten bepaalt, is er weer een mooi vooruitzicht op vakanties. Maar mijn eerste vooruitzicht is op gezinsuitbreiding met een labrador puppy. We hebben inmiddels alle losse spullen op grondhoogte verwijderd of opgeruimd. Het is hier nog nooit zo netjes geweest als nu. Ik denk dat de pup hier weer snel verandering in brengt.

Ook op het werk zijn er mooie vooruitzichten. Dit jaar is gestart met een nieuw kabinet met extra ministers en een flinke inzet op duurzaamheid. Voor mij betekent dit dat ik nog steeds qua (werk)plek val onder het ministerie van Binnenlandse Zaken. Maar mijn baas is wel veranderd. Ik werk nu voor Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. En dan zijn woorden toch opeens erg belangrijk. Het verschil zit in de woorden ‘voor’ en ‘van’. Een minister ‘voor VRO’ heeft namelijk geen eigen departement zoals een minister ‘van BZK’ wel heeft. Voor zijn werk maakt dit weinig uit omdat er afdelingen en directies voor minister Hugo de Jonge werken. En wij zijn er blij mee, want we hebben nu een minister die gericht tijd heeft voor onze onderwerpen en voor contacten met de praktijk zoals via werkbezoeken.

Beleid BZK

Op 14 februari is er een brief naar de Tweede Kamer gegaan. Hierin is de programmatische aanpak geschetst en een planning gegeven van de beleidsprogramma’s, zoals de minister die voor ogen heeft voor de portefeuille Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening voor deze kabinetsperiode.

Voor wonen worden er zes programma’s opgezet. Deze worden op een rij gezet in de Nationale woon- en bouwagenda. En in de link vind je ook de uitwerking van het programma ‘Woningbouw’. In april wordt dit gevolgd door het programma ‘Een thuis voor iedereen’ en ‘Betaalbaar wonen’. Het ‘Nationaal programma Leefbaarheid en veiligheid’ volgt in de tweede helft van mei en ‘Wonen en zorg voor ouderen’ in juni.

Dat zijn er vijf van de zes.

De in mijn ogen belangrijkste, hoe kan het anders, is het programma ‘Versnelling verduurzaming gebouwde omgeving’. Begin april volgt een brief over het onderdeel van dit programma, het Nationaal Isolatieprogramma, dat zowel de gebiedsgerichte aanpak van gemeenten als de verduurzaming van individuele woningen ondersteunt. Het volledige programma volgt eind mei of begin juni. Binnen dit programma valt de programmalijn Innovatie en uitvoeringscapaciteit in de bouw. Deze programmalijn is ondersteunend aan de overige lijnen. Naast het stimuleren en opschalen van innovaties in de bouw richt de lijn zich op het bevorderen van circulair, klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen door het hele programma heen.

In de uitwerking van deze programmalijn zal worden ingegaan op de concrete stappen die in de komende jaren worden voorzien qua ontwikkeling van de milieuprestatie-eis en de bepalingsmethode. Hiermee willen we een helder beeld schetsen waar we in de komende jaren vanuit beleid naar toe werken.

Woorden zijn mooi, maar ik hou meer van concrete daden. Als we naar circulair bouwen kijken dan zijn er al een aantal concrete zaken te melden.

NMD

Momenteel bereidt de stichting NMD de aanpassing voor aan de nieuwe versie van de EN15804:A2, waarmee het aantal milieucategorieën wordt uitgebreid van 11 naar 19. Dit betekent ook dat bestaande levenscyclusanalyses (LCA) moeten worden aangepast. Om dit proces te versnellen komt er in april subsidie beschikbaar in de vorm van korting op updates van een LCA of op nieuwe LCA. De regeling zal alleen beschikbaar zijn voor bedrijven en brancheorganisaties die al productkaarten in de NMD hebben staan.

Op 1 april 2022 wordt een nieuwe versie van de Bepalingsmethode aangewezen in de bouwregelgeving en wordt daarmee van kracht. Met deze versie wordt zichtbaar gemaakt bij welke materialen en producten in een bouwwerk sprake is van hergebruik van secundaire grondstoffen. Tevens bevat deze herziene versie verduidelijking van de regels voor het aannemelijk maken van maatregelen voor verlenging van levensduur van bouwwerken en voor scenario’s voor recycling en hergebruik na sloop.

Verder wordt er gewerkt aan een betere vulling van de Nationale Milieudatabase. Met onze steun zet de stichting NMD een subsidieregeling op om de witte vlekken qua categorie 1 en categorie 2 kaarten in te vullen. Begin april volgt de openstelling voor subsidieaanvragen voor installaties. In juni volgt die voor biobased materialen. Aluminium en startups volgen in het derde kwartaal. Voor de ontwikkeling van een LCA van een bouwproduct dat in het Witte Vlekkenproject past, is 2.500 euro beschikbaar.

MIA/Vamill 

En voor wie het nog niet had gezien, duurzaam investeren wordt dit jaar meer beloond. Dat zien we direct terug in de Milieulijst 2022 met meer budget en hogere aftrekpercentages voor duurzame investeringen in circulariteit en klimaatadaptatie. Om investeringen in circulaire gebouwen te stimuleren zijn extra opties toegevoegd aan de Milieulijst. Meer informatie en de Handreiking Circulaire gebouwen Milieulijst 2022 zijn hier te vinden.

Overige

Naast financiële middelen is er ook praktische informatie beschikbaar waarmee stappen kunnen worden gezet om circulair bouwen te bevorderen. Deelnemers aan de City deal Circulair en conceptueel bouwen waren positief over de Handreiking circulaire prestatieafspraken en het Handboek Circulaire gebiedsontwikkeling.

Eind 2020 zijn er een aantal Buyer Groups opgestart. Met een Buyer Group werken (publieke) opdrachtgevers samen aan het versnellen van maatschappelijke opgaven en transities, zoals klimaatverandering en circulariteit. Ze komen gezamenlijk tot een ambitieuze marktvisie en inkoopstrategie die de deelnemers toepassen in de inkooppraktijk. Het Public impact report 2021 geeft een overzicht van de buyer goups en hun resultaten. In 2022 lopen een aantal buyer groups door en worden een aantal nieuwe gestart. Welke dat zijn en hoe je belangstelling kenbaar kan maken kan je ook lezen in het Public impact report 2021. Het rapport komt binnenkort op deze site beschikbaar.

Dit was een column met veel aandacht voor beleid. Van het stimuleren via subsidies, het verplichten door de verdere ontwikkeling en aanscherping van regelgeving en het bieden van handvatten. Dan is het logisch dat mijn volgende column weer meer over de praktijk gaat.