Iedereen is voor een circulaire economie. Ongeacht je politieke voorkeur of je betrokkenheid bij het thema duurzaamheid, iedereen vindt het mooi.

Als adviseur circulaire economie bij de gemeente Arnhem kom ik veel positiviteit tegen. Ondernemers die met prachtige producten bezig zijn, collega’s die aan het pionieren zijn met mooie duurzame pilots, en bovenal veel ambitieuze doelstellingen van de politiek. 50 % circulair in 2030, en 100 % in 2050! Ook in Arnhem werken we naar een volledig circulaire gemeente. In de regio Arnhem-Nijmegen is een regionale woondeal gesloten. Hierin zijn deze doelen gespecificeerd voor de bouw. Maar wat betekent dit eigenlijk, 100 % circulair?

Hier komen we direct aan bij de keerzijde van het enthousiasme over circulaire economie: het is een concept waar iedereen iets anders onder kan verstaan. De ene lokale overheid noemt het streven naar brede welvaart ‘circulair’, terwijl de ander het puur en alleen heeft over het verhogen van recyclingspercentages.

Door deze gebrekkige afbakening kan iedereen er dus enthousiast over zijn, want je kunt er je eigen invulling aan geven. Bovendien lijkt de transitie naar een circulaire economie eigenlijk niet te kúnnen mislukken. We meten en monitoren immers nog nauwelijks.

Dit zorgt voor een groot gevoel van vrijblijvendheid bij veel mensen, wat best begrijpelijk is.

Het zorgt ook dat het niet zo opschiet met onze circulaire doelen. De bouw in Nederland is nu zo’n 8% circulair, volgens het circularity gap report. En dat terwijl de overgang naar een circulaire bouweconomie van zeer groot milieubelang is. Volgens Dutch Green Building Council (DGBC) komt 11 % van onze Nederlandse CO2-uitstoot door materiaalgebruik in de bouw. Tegelijkertijd is er in onze energietransitie een grote behoefte aan schaarse materialen. Nu zijn we erg afhankelijk van een handjevol landen, in het bijzonder China. We moeten dus heel snel concrete stappen gaan zetten.  

Het Nieuwe Normaal (HNN) is een prachtig instrument dat ons gaat helpen om meer circulair te bouwen. Het biedt een gemeenschappelijke taal en laat zien hoe we circulair bouwen meetbaar en inzichtelijk krijgen. In Arnhem gaan we met behulp van Cirkelstad en onze Groene Metropoolregio (GMR) een eerste evaluatie doen van een 13-tal bouwprojecten in onze gemeente. Dit doen we aan de hand van de HNN-projectevaluaties, en de regionaal ontwikkelde ‘circulaire impactladder’. Het gaat om 3 ‘eigen’ projecten in ons maatschappelijk vastgoed en openbare ruimte, en 10 woningbouwprojecten binnen onze gemeentegrenzen. Deze evaluaties geven inzicht in ons huidige niveau van circulariteit, en hopelijk ook concrete aanknopingspunten voor verbetering.

Inzicht in de mate van circulariteit creëert urgentie en een handelingsperspectief. Hiermee kunnen onze interne projectmanagers, externe aannemers en bouwbedrijven aan de slag. We worden, naar verwachting, met onze neus op de feiten gedrukt: we zijn nog lang niet 100 % circulair, maar daar kunnen we wat aan doen! De tijd van vrijblijvendheid is in Arnhem voorbij. Dus, gaan we met de figuurlijke billen bloot en aan de slag!

Ivo Meijer | Adviseur Circulaire economie | Gemeente Arnhem