De Zuid-Hollandse Dag van het Biobased Bouwen

Op 21 november vond De Dag van het Biobased Bouwen plaats op het provinciehuis van Zuid-Holland. Cirkelstad, The Green Village, Het Vernieuwersnetwerk Biobased Bouwen, Building Balance en BlueCity organiseerden gezamenlijk deze dag waar innovatie, samenwerking en daadkracht centraal stonden. Er kwamen zo’n 200 aanpakkers om te bouwen aan het grootschalig toepassen van biobased materialen en technieken.

Als spinners van de community’s Biobased, Zuid-Holland en Overheden sloegen we de handen ineen. We organiseerden vier sessies waar alle communityleden welkom waren. Daarnaast hadden ze de mogelijkheid de biobased bouwmarkt te bezoeken.

HNN in de praktijk – maatregelen

De deelnemers kregen een korte introductie in Het Nieuwe Normaal en de biobased indicatoren hierin. HNN is een kader met indicatoren, maar hoe ga je er vervolgens mee aan de slag? Hoe vertaal je ambities, door middel van maatregelen, naar de realiteit? Na het informatieve gedeelte gingen de deelnemers in groepjes uiteen. Op basis van twee fictieve cases met biobased ambities bespraken de deelnemers welke maatregelen interessant waren om toe te passen. Met behulp van allerlei maatregelen op kaartjes konden de deelnemers ervaren dat bijvoorbeeld voor de indicator ‘hernieuwbare materialen’ meerdere concrete maatregelen zijn toe te passen. Of dat het realiseren van een gezonde en vitale wijk ook kan door gezonde materialen te gebruiken en je te richten op zoveel mogelijk CO2-opslag in het gebied. Dit kan ook door de indicatoren uit HNN en de daarbij passende maatregelen te gebruiken. Dit leidt tot het inzicht dat het implementeren van Het Nieuwe Normaal moeilijk lijkt, maar met behulp van maatregelen makkelijker en concreter wordt.

Lessen uit deze sessie:

• Deelnemers hebben een beter beeld en kunnen gerichter sturen op HNN door middel van concrete maatregelen;
• Inzicht in (hoeveelheid) toe te passen maatregelen;
• HNN toepassen is makkelijker dan het lijkt;
• HNN kan wel complex zijn als het niet al strategisch is meegenomen. Start daarom al met het toepassen ervan op strategisch niveau. Dan wordt het vervolgens gemakkelijker deze toe te passen op tactisch en operationeel niveau.

Manifest Het Nieuwe Normaal

Het Nieuwe Normaal (HNN) is een eenduidige taal en gedragen standaard met haalbare én ambitieuze prestaties op circulair bouwen. Het manifest is een oproep aan de sector om concreet aan de slag te gaan met HNN. In deze sessie deelden Gerwin van Rossem van de gemeente Leiden en René Olde Monnikhof van Elk Groep – beiden manifest ondertekenaars – hun ervaringen over Het Nieuwe Normaal en welke stappen zij hebben ondernomen op het vlak van circulair bouwen. Zo vertelde Gerwin over de ontwikkeling van de Leidse Ladder: Hét monitoringssysteem voor circulariteit in openbare ruimteprojecten. “Intern ontstaat er bij collega’s een gezonde wedstrijd om hier goed op te scoren. Voor dit instrument houden we tevens goed in de gaten wat er landelijk ontwikkeld wordt m.b.t. HNN, zodat een en ander op elkaar aansluit en we één taal hanteren. Ook erg belangrijk richting de markt!”

Daarnaast hebben we vanuit de verhalen van Gerwin en René, samen met de deelnemers, enkele lessen inzichtelijk gemaakt als:

Kansen:

• Inbedden van HNN/circulair bouwen in reguliere werkprocessen
• Verbinden van eilandjes/portefeuilles; van stapeling ambities naar integrale aanpak (bijv. biobased isoleren verbinden aan de energietransitie)
• Gebruiken van HNN als duidelijke taal/standaard voor creëren draagvlak

Uitdagingen:

• Beleggen van commitment over gehele proces van een project
• Enthousiasmeren van bijvoorbeeld welstand, Vve’s en woningcorporaties

Aan het einde van de sessie ondertekende Joeri Groenewegen van Greenroads Consultancy het HNN manifest: “Als adviesbureau omarmen wij de eenduidige taal die HNN biedt voor circulariteit en duurzame bouwprojecten. Met deze heldere standaard ondersteunen wij onze opdrachtgevers graag bij het realiseren van circulaire ambities.”

Meer weten? Zie www.hetnieuwenormaal.nl

Routekaart – implementatie van toekomstbestendig bouwen

Er is vooral behoefte aan goede praktijkvoorbeelden. Dat was wat heel duidelijk naar voren kwam tijdens de workshop Routekaart Toekomstbestendig Bouwen. Deze werd gegeven door Vera van Maanen en Jelle Buikema van C-creators op de Dag van Biobased Bouwen in het Zuid-Hollandse provinciehuis.

Bestuurlijk en organisatorisch brengt zo’n verandering naar toekomstbestendig bouwen nogal wat met zich mee. Dan is een kant en klare routekaart best handig. Dat resulteerde dan ook in een goed gevulde zaal. Maar zo makkelijk was het niet, de routekaart blijkt een work in progress, dus mochten de deelnemers zelf aan de slag om een bijdrage te leveren.

C-creators heeft de route opgesplitst in drie cycli, te weten: organisatorisch, beleid en project. Hieronder vallen dan weer verschillende onderdelen. Bij het organisatorische gaat het over hoe je de hele organisatie overtuigt van nut en noodzaak en hoe je het borgt. Bij de beleidscyclus gaat het bijvoorbeeld over juridische aspecten, over omgevingsvisies en tenderbeleid maar in de eerste plaats over het agenderen van het onderwerp (denk bijvoorbeeld aan het verplicht stellen van een HNN evaluatie). Bij de projectcyclus gaat het over de verschillende fasen van een project, van de ontwerpfase tot realisatiefase, maar ook de beheerfase en de einde gebruiksfase.

Na een korte toelichting konden de deelnemers zelf aan de slag. De vraag was: vul aan per onderdeel wat er nodig is om dit implementatieproces te optimaliseren. Een leuke opdracht, want elke tafel bleek uit een grote diversiteit aan deelnemers te bestaan, uit veel verschillende bedrijfstakken en overheden. Iets waarvan de deelnemers aangaven dat voor hen juist een belangrijke reden was om deze dag te bezoeken. Al snel ontstonden er dan ook geanimeerde gesprekken aan de verschillende tafels.

Belangrijke aandachtspunten, voornemens en wensen die hieruit naar voren kwamen waren:

• Financiering is een belangrijk aandachtspunt
• We moeten naar een meer samenhangend stelsel streven
• Beschikbare literatuur moet makkelijk te vinden zijn
• Graag een leertraject opzetten
• Neem ook het interieur mee
• Laat veel goede voorbeelden zien
• Als beginner is het fijn om van ervaren mensen te leren
• Iedereen binnen de organisatie moet doordrongen raken van de oorzaak, want ook afdelingen onderhoud en schoonmaak moeten weten hoe materiaal goed blijft
• Er zijn nog veel meer goede ambassadeurs nodig voor biobased bouwen

Koppelkansenspel: toekomstbestendige gebiedsontwikkeling

Wat zijn koppelkansen? En wat kunnen deze je opleveren? C-creators organiseerde een interactieve sessie waarin integraal samenwerken centraal stond, gericht op het ontwikkelen van oplossingen die meerdere doelen tegelijkertijd ondersteunen. Tijdens de sessie ontdekten deelnemers, via een serious game, synergieën tussen diverse schalen en thema’s zoals energie, klimaatadaptatie, gezondheid en circulariteit. Plenair bespraken we een aantal potentiële praktische interventies, bijvoorbeeld:

• Koppelen van de biobased boer aan de biobased bouwer.
• Lokaal composteren van GFT-afval om de moestuintjes te voorzien van voedingsstoffen.
• Waterpleinen die een recreatieve functie hebben, maar ook overstroombaar zijn bij een hoge piekbelasting.
• Deelmobiliteit waardoor er minder ruimte nodig is voor de auto en er meer ruimte ontstaat voor groen in het straatbeeld.