Cirkelstad biobased: excursie naar Ursem en TIMBR levert waardevolle inzichten

Communitybijeenkomst Cirkelstad biobased van vrijdag 28 februari. Excursie Zaanstad: Industrieel bouwen in de praktijk – bezoek aan Ursem en TIMBR

Vrijdag 28 februari vond een inspirerende excursie plaats naar de fabriek van Ursem Modulaire Bouwsystemen in Wognum en het innovatieve houtbouwproject TIMBR in Zaanstad, ontwikkeld door Blauwhoed. Deze excursie werd georganiseerd vanuit het Houtbouw Convenant MRA en de Cirkelstad Community Biobased, met als doel kennisdeling en inspiratie rondom industrieel bouwen en de toepassing van biobased materialen te bevorderen.

Het programma stond volledig in het teken van industrieel bouwen en de mogelijkheden van modulaire en biobased bouwsystemen. Met een groep enthousiaste deelnemers verkenden we hoe modules worden geproduceerd en toegepast in duurzame woonconcepten. De dag stond bol van kennisuitwisseling, inzichten en waardevolle discussies over de toekomst van hybride houtbouw en standaardisatie in de bouwsector.

Opening in het Stadhuis van Zaanstad

De excursie begon in het stadhuis van Zaanstad, waar Bob van der Zande de aftrap gaf en het belang van het convenant voor houtbouw benadrukte. Er werd gesproken over een vervolg in de vorm van een Green Deal 2.0, om verdere verduurzaming en biobased bouwen te stimuleren.

Wethouder René Tuijn onderstreepte de historische en toekomstgerichte rol van houtbouw binnen Zaanstad. De gemeente tekende in 2021 het convenant en zet zich sindsdien actief in voor het stimuleren van houtbouw, onder andere via het project TIMBR. Hij erkende echter dat er nog uitdagingen zijn, zoals het beperkte gemeentelijke grondbezit en de noodzaak om meer ontwikkelaars te overtuigen van de voordelen van houtbouw.

Maaike van Hinte introduceerde Kogerveldwijk, het transformatiegebied waar TIMBR wordt gerealiseerd. Dit stedelijke gebied biedt ruimte voor 2.000 tot 2.500 woningen en heeft de ambitie om klimaatneutraal en natuurinclusief te worden. Uitdagingen zoals hoge verdichting en vergroening kwamen aan bod, evenals de gemeente-inzet om houtbouw te stimuleren, ondanks dat dit oorspronkelijk niet was opgenomen in de gebiedsstrategie.

Bezoek aan Ursem Modulaire Bouwsystemen

Na een busrit  arriveerden we bij Ursem Modulaire Bouwsystemen in Wognum. Richard Ooms verzorgde een boeiende presentatie over het bedrijf en de werkwijze. Ursem, dat nauw samenwerkt met Heddes Bouw & Ontwikkeling en Schouten Techniek, richt zich op conceptueel bouwen, waarmee bouwtijden tot 40% kunnen worden verkort. Het off-site produceren van modules in een gecontroleerde fabriek zorgt voor een constante kwaliteit en een efficiënte werkomgeving.

Tijdens de rondleiding zagen we hoe de module-elementen worden geproduceerd en geassembleerd. Ursem werkt zonder robots; elk onderdeel wordt met de hand in elkaar gezet. De HSB-wanden worden in een ‘wandenbibliotheek’ opgeslagen en later verwerkt in de modules. De assemblagehal toonde ons een volledig geoptimaliseerd productieproces, waarin modules in verschillende stadia zichtbaar waren.

Ursem blijft zich ontwikkelen, met tests op brandveiligheid, geluidsisolatie en constructieve sterkte. De ambitie is om modules in slechts 3,5 dag te produceren en biobased materialen verder te integreren. Uitdagingen hierbij zijn onder andere de kosten en verwerking van biobased materialen, evenals de eisen op het gebied van brandwerendheid. Momenteel produceert Ursem vooral HSB-modules, maar eerder werden ook CLT-modules voor het Jakarta Hotel gerealiseerd.

Projectbezoek: TIMBR in Zaanstad

Het tweede deel van de excursie bracht ons naar de bouwplaats van TIMBR, waar de modulaire eenheden van Ursem worden toegepast. De eerste palen gingen afgelopen zomer de grond in en de oplevering staat gepland voor 2025. We kregen een rondleiding langs de bouwplaats, waar de modulaire opbouw van het project goed zichtbaar was.

TIMBR wordt opgebouwd uit 318 modules van Ursem, geplaatst bovenop een dubbelhoge betonnen plint. In totaal worden hier 158 duurzame huurwoningen gerealiseerd. De modules combineren een dunne betonnen vloer met een HSB-dak en -wanden, terwijl de gevel wordt afgewerkt met bamboe, wat bijdraagt aan de duurzame uitstraling.

De excursie gaf een helder beeld van de voordelen én uitdagingen van industriële houtbouw. Hoewel modulaire bouw zorgt voor snelheid en efficiëntie, blijft de materiaalkeuze grotendeels traditioneel met staal, beton, gips en kunststof. Dit wordt gedaan om stabiliteit en garanties te waarborgen, maar er liggen kansen om de toepassing van hout en biobased materialen verder te optimaliseren.

Belangrijkste lessen en inzichten

Tijdens de excursie kwamen een aantal belangrijke lessen en inzichten naar voren:

1. Houtbouw moet vroeg in het proces worden geïntegreerd – Voor succesvolle toepassing is het cruciaal om houtbouw vanaf de eerste planvorming als uitgangspunt te nemen. Achteraf integreren is complexer en minder effectief.
2. Modulaire bouw biedt snelheid en efficiëntie – Door industriële prefabricage kan de bouwtijd met 40% worden verkort, zonder in te leveren op kwaliteit en duurzaamheid.
3. Uitdagingen in biobased materiaalgebruik – Hoewel de mogelijkheden toenemen, blijft de verwerking van biobased materialen een uitdaging vanwege kosten, brandveiligheid en schaalbaarheid.
4. Samenwerking is essentieel – De transitie naar houtbouw en biobased bouwen vereist nauwe samenwerking tussen gemeenten, ontwikkelaars en bouwbedrijven.
5. Stimuleren van innovatieve bouwmethodes – Hoewel houtbouw en hybride constructies veel potentie hebben, blijft standaardisatie een aandachtspunt. Investeren in onderzoek en regelgeving kan bijdragen aan verdere opschaling.

Conclusie

De excursie was een groot succes en leverde veel waardevolle inzichten op. De potentie van houtbouw en modulaire constructies is groot, maar vereist een vroege integratie in de planvorming. De innovaties bij Ursem en de ontwikkeling van TIMBR laten zien dat er belangrijke stappen worden gezet richting duurzamer bouwen. Door samenwerking en kennisdeling kunnen we de transitie naar biobased en circulair bouwen versnellen.

Met dank aan de gemeente Zaanstad, Ursem Modulaire Bouwsystemen, Blauwhoed Groep BV, het Houtbouw Convenant MRA en de Cirkelstad community Biobased voor deze inspirerende dag. Op naar nog meer hout in houtbouw!

Meedoen?

Interesse in de Cirkelstad biobased community? Neem dan contact op met Merel Stolker, spinner Cirkelstad biobased via biobased@cirkelstad.nl of 06 1790 04 48