Cirkelstad infra: Praktijkervaringen centraal bij HNN Marktmiddag

Communitybijeenkomst Cirkelstad Infra in samenwerking met gemeente Den Haag op maandag 17 maart over HNN, circulair (ver)bouwen in de infra.

Maandag 17 maart 2025 organiseerde Cirkelstad Infra samen met de gemeente Den Haag de marktmiddag HNN (Het Nieuwe Normaal); Circulair (ver)Bouwen in de Infra.  Naast uitleg over het HNN-raamwerk van circulaire indicatoren door Cirkelstad infra spinner Thijs Mackus stonden vooral praktijkervaringen centraal. Aanleiding was de ondertekening van het manifest Het Nieuwe Normaal door de gemeente Den Haag.

Cirkelstad Infra heeft het HNN-raamwerk samen met koplopers in sector ontwikkeld als een eenduidige taal met haalbare én ambitieuze circulaire prestaties voor de bouw en infrasector. HNN is niets nieuws, maar combineert (bestaande) meetindicatoren tot een overkoepelde circulaire taal.  Het maakt circulair bouwen eenduidig en concreet. Dit filmpje licht HNN ook nog eens in 9 minuten toe: HNN in 9 minuten.

HNN-infra als taal, tool en gespreksstarter

Na het stukje uitleg over hoe Het Nieuwe Normaal werkt, verschoof de marktmiddag naar de praktijk. Hoe past een aannemer HNN toe? Naomi Ruitenberg van BAM, legde uit hoe zij de indicatoren van HNN in hun projecten inzetten als een circulariteitsassessment, zoals voor hun vervangingsproject van de Schipbeekbrug & Bolksbeekbrug in Gelderland. In een 4-tal stappen analyseren ze aan de hand van HNN-raamwerk welke ontwerpvarianten mogelijk zijn, ze gebruiken het niet alleen als taal, maar ook als tool. Zo kun je ontwerpen vergelijken en ook zien dat er verschillende circulaire ontwerpkeuzes zijn, waar je met de opdrachtgever en partners over in gesprek kan gaan. Zo scoort de ontwerpvariant van een dijk (met waterdoorvoer) als brug heel goed op alle HNN-indicatoren (en HNN-versnellers, zoals klimaatadaptatie), maar het moet ook nog mogelijk zijn, in dit geval gaat dat dan in samenspraak met bijvoorbeeld het waterschap. Met HNN-raamwerk is BAM instaat de circulaire aspecten te wegen tegen andere ontwerpaspecten.

Praktijkvoorbeeld

Vervolgens nam Chantal Schrijver ons mee hoe Tauw in de interne organisatie HNN implementeert. Hoe neem je je organisatie mee, van directie tot werkvloer? Hoe zorg je dat het toegepast wordt door je collega’s? Voor Chantal begint dit met intern zorgen voor meer bekendheid wat HNN-infra, door op verschillende manieren collega’s te informeren. Om te kunnen gaan monitoren en evalueren heeft Tauw eerst een interne vragenlijst ontwikkelt met als doel inzicht te krijgen in hoe circulariteit nu al werd aangepakt, een soort ‘nulmeting’. Deze nulmeting was echter geen oordeel, maar ook een manier om het gesprek te starten Daarnaast monitoren en evalueren ze de projecten waar HNN wordt toegepast en gebruiken dit om de bekendheid te vergroten. De kernboodschap voor de implementatie van HNN is natuurlijk ‘gewoon doen’, maar om je organisatie mee te krijgen is het belangrijk om rekening te houden met de ‘onderstroom’. De methode is niet zo ingewikkeld, maar de verandering in het gedrag om het toe te passen is de uitdaging. Geef ruimte om mensen te laten uiten wat ze tegenhoudt en kijk hoe kun je daar handvatten voor geven.

Paneldiscussie: hoe ga je ermee aan de slag en vergroot je samenwerking

In de paneldiscussie bekende Erwin de Jong Afdelingsmanager Stedelijk Beheer; ook hij dacht toen hij voor de eerste keer over Het Nieuwe Normaal hoorde dat het weer het zoveelste initiatief was. Maar toen hij van collega’s terughoorde dat HNN goed kan aansluiten bij het dagelijks werk, voor helderheid kan zorgen m.b.t. circulariteit én het ook het inzicht kan geven dat er al veel circulaire keuzes gemaakt worden, raakte hij overtuigd. Het sluit namelijk goed aan bij Stedelijk beheer is er al steeds meer focus op preventief onderhoud, renovatie en levensduurverlenging.

Erik Hoekstra, afdelingshoofd duurzaamheid van BAM-infra, gaf een helder antwoord op de vraag wat hij als aannemer nodig heeft: dat opdrachtgevers met HNN gaan uitvragen en dit gewoon doen! Dat veel opdrachtgevers nog hun eigen invulling aan circulair bouwen geven, maakt het werk alleen maar ingewikkeld.
Voor Chantal is het ook helder. Voor haar is HNN niet een gezamenlijk taal of een nieuwe circulariteittool. In de kern is HNN voor haar een manier om bij project- en ontwerpteams de bewustwording te vergroten welke circulaire (ontwerp)keuzes te maken zijn.

Discussie in de zaal

Met 50 deelnemers in de zaal van 35 verschillende partijen was het publiek een goede doorsnede van de sector. Met een goede discussie onder leiding van Karlijn Mol, kwamen er verschillende punten naar boven: Zorg voor regionale afstemming (tussen gemeentes) op toepassen van HNN; zorg ook voor voldoende ruimte om samen te werken door andere contractvormen (zoals een bouwteam), om het juiste circulaire gesprek te voeren met HNN als middel.
Hoe borgen we dat HNN-infra geen circulair praatclub wordt maar we als geheel een lerende organisatie worden? Leren we ook van HNN-evaluaties? En wat gebeurt er met de geleerde lessen? HNN is actief bezig om verbinding te zoeken met andere (circulaire) infra initiatieven en richtlijnen, zoals CROW, Bouwcirculair en de transitiepaden van Ministerie van I&W. Zodat lessen worden gedeeld en dezelfde richtlijnen zullen worden gebruikt. In deze fase van de transitie draait het nog om begrip, zienswijzes, herweging van belangen waar HNN-infra helpt de agenderen.  Naar de toekomst zal HNN-infra dusdanig volwassen zijn dat op basis van indicatoren circulaire prestatieniveaus worden gedefinieerd voor alle verschillende infra objecten in Het Nieuwe Normaal.

Ondertekening Wethouder Kapteijns

De middag sloot af met wethouder Arjen Kapteijns die symbolisch het Manifest kwam ondertekenen: het college van B&W van de gemeente Den Haag had het al officieel ondertekend. De wethouder kwam toelichten dat met de grote vervangingsopgave waar we voor staan in de stad, oog moeten houden voor materiaalgebruik en circulariteit en dat HNN een mooie manier is om hier samen met de markt aan te werken.

Proeft dit naar meer? HNN-infra training

De marktmiddag eindigde met een mooi aanbod van provincie Zuid-Holland. De provincie organiseert samen met Cirkelstad op 8 mei een verdiepende training over HNN Infra. Voor meer informatie kun je Michiel Romer contacteren (infra@cirkelstad.nl).

Meer weten over HNN infra?

Wil jij nu als organisatie meer weten over HNN infra of er nu echt zelf mee aan de slag en partner worden van Cirkelstad Infra? Laat het weten door een mailtje aan infra@cirkelstad.nl.