Cirkelstad Zuid-Holland: Lessen uit de praktijk van HNN

Communitybijeenkomst Cirkelstad Zuid-Holland 7 april 2025: Het Nieuwe Normaal in de projectpraktijk in Zuid Holland

Tijdens de sessie op 7 april van Cirkelstad over Het Nieuwe Normaal (HNN) in de praktijk zijn we met 25 collega’s aan de slag gegaan op basis van de ervaringen uit drie al uitgevoerde projecten in de praktijk van Elk, Van der Hulst en Urban Climate Architects. Na een toelichting op de aanpassingen in het Nieuwe Normaal, gingen we direct aan de slag in groepen met de casussen.

Hoe pas je de indicatoren uit de theorie toe in de uitvoering en wat hebben deze drie partijen geleerd in de praktijk. Er was een feestelijk intermezzo met de ondertekening door Yvonne van der Hulst namens Van der Hulst BV van het manifest HNN. Yvonne van der Hulst: “Ik vind het belangrijk om het manifest verder te dragen zodat het de nieuwe standaard wordt.” Tijdens de borrel tenslotte namen we afscheid van Thirza Monster als spinner.

HNN de ontwikkelingen: gedragen standaard voor circulair bouwen

Denise Huizing van Brink nam ons mee in de ontwikkelingen van HNN en haar ervaring als evaluator van HNN. HNN is inmiddels gebaseerd op projectevaluaties van meer dan 660 projecten. Het raamwerk maakt gebruik van indicatoren die gekoppeld zijn aan circulaire principes en meetmethodieken en hangt inmiddels ook samen met toekomstige  Europese regelgeving. Andere aanpassingen zijn: de verduidelijking door de toepassing van biobased in plaats van hernieuwbaar. Materiaalgebonden CO2 opslag is van indicatie naar begrip veranderd, dat geeft de ontwikkeling weer hoe CO2 opslag een steeds grotere rol speelt in de transitie naar een duurzame leefomgeving. Voor sloop en bestaande bouw is inmiddels CO2 impact van toxische materialen, en hoe er met vrijkomend materiaal wordt omgegaan, toegevoegd.

Van der Hulst bouwbedrijf ondertekent manifest HNN

Het ondertekenen van het manifest HNN door bouwbedrijf Van der Hulst is voor Yvonne een logische vervolgstap op de brede duurzame en holistische praktijk van Van der Hulst. Yvonne: “Met de initiële nadruk op energie, met bijvoorbeeld de 0- op de meterwoning en de balanswijk maken we onze holistische benadering rond. Ik vind het belangrijk om ook het manifest verder te dragen, zodat het de nieuwe standaard wordt.”

Aan de slag met drie praktijkcasussen

Na een introductie van de drie ingebrachte casussen gingen we in groepjes aan de slag. De casussen waren:

• ·Eigen ontwikkeling prefab nieuwbouw van 7 eengezinswoningen De Kabel, door  Yvonne van der Hulst (Van der Hulst bouwbedrijf).
• Nieuwbouw The Urban Woods door Dennis Hauer (Urban Climate Architects)
• Renovatie en uitbreiding van 32 appartementen Weegbreestraat door Wim Nieuwhuizen (Elk®).

HNN in projecten: de terugkoppeling uit de groepen

Hoe zorg je ervoor dat HNN in projecten wordt toegepast? De hoe stond centraal tijdens deze sessie. De deelnemers gingen aan de slag met de casussen in groepen van vijf personen uit diverse organisaties: architecten, overheid, corporaties en uitvoerders etc. Zo waren net als in een projectoverleg de verschillende rollen vertegenwoordigd en werd het toepassen van maatregelen op verschillende manieren belicht. Voor twee vooraf bepaalde indicatoren per casus ging het gesprek over: de Ontwerpkeuze, materiaalkeuze en procesmaatregelen.

Uit de plenaire terugkoppeling van de casussen bleek:

Casus 1: The Urban Woods, Urban Climate Architects: Dat het gesprek helpt om te bepalen wat de link en afhankelijkheid is van de indicatoren onderling. Hoe zijn deze tegen elkaar af te wegen? Elke indicator staat op zich en de weging ervan bepaal je zelf per project met het team.

Casus 2: Renovatie en uitbreiding Weegbreestraat, Elk® : Het hielp in het gesprek om eerst hoog over proceskeuzes te maken en die af te pellen tot de materiaalkeuze. Men koos daarbij voor het uitgangspunt om beton en staal waar mogelijk te vermijden. Zo kwam met bij stro en hennep uit, in combinatie met een gevelafwerking van bamboe.

Casus 3: De Kabel, Van der Hulst bouwbedrijf: HNN maakt dat het gesprek tussen de verschillende achtergronden in rollen en organisaties gestructureerd verloopt over de afwegingen van de verschillende belangen. Dat maakt dat de stakeholders elkaar snappen en dezelfde taal spreken.

Tips van de deelnemers.

1. HNN opent gestructureerd en eenduidig het gesprek met de opdrachtgevers over circulariteit en welke indicatoren er van belang zijn in het project. Begin dus vroeg in het proces al met HNN.
2. Maak eerst afspraken over het proces. Ontwerpkeuzes en materialisatie volgen.
3. Maak afspraken circulair met de aannemer over materiaal terugname.

Geleerde lessen vanuit de drie casussen uit de praktijk

Yvonne, Dennis en Lopa (namens Wim) vertelde over de door hen geleerde lessen tijdens de uitvoering van de drie projecten:

1. Dennis: “Losmaakbaarheid in de praktijk nog niet zo makkelijk! De bouwvolgorde bepaalt bijvoorbeeld de insluiting van wanden in vloeren. Neem naast de losmaakbaarheid de volgorde van plaatsing van de elementen mee. Doorrekenen is belangrijk, het goede gesprek hierover ook!”.

2. Yvonne: “Zorg dat alle rollen vroeg aan tafel zitten. De leverancier kan in het ontwerpproces meedenken in innovatieve oplossingsrichtingen!”.

3. Lopa: “Door ruimte te creëren in het proces is er meer tijd om in het ontwerptraject en materialisatie de juiste keuzes te maken. Dit levert later weer tijdswinst op!”

Afscheid Thirza Monster & vervolg

Sandra bedankt Thirza voor al haar inzet van de afgelopen jaren. De afgelopen negen jaar heeft Thirza eerst in de Drechtsteden, later ook voor Den Haag, Rotterdam, Leiden, Delft en het Groene Hart de circulaire ambities van en de samenwerking tussen de partnerorganisaties met concrete raad en daad verder gebracht. Wil je als opdrachtgever of opdrachtnemer deelnemen aan ontwikkeling van het implementatietraject HNN in Zuid-Holland of Noord-Holland?
Mail dan direct naar Thirza Monster.

Antwoorden op de gestelde vragen tijdens de sessie:

Onderbouwing raamwerk van HNN: er was vanuit de zaal behoefte om meer zicht te krijgen op de onderbouwing achter het raamwerk van HNN. Deze is nog niet geactualiseerd voor de 1.1. versie, maar de grote lijnen zijn ook hetzelfde gebleven. HNN-onderbouwing-versie 1.0.pdf
Specifieke typologiën in HNN (zoals parkeergarages ed.): Momenteel zijn deze typologieën nog niet opgenomen in HNN. Door evaluatie van dergelijke projecten ontstaat echter data, waarmee het op termijn mogelijk wordt om een prestatiebepaling te formuleren. Het is daarom belangrijk om data te verzamelen voor diverse typologieën. Meer informatie over projectevaluaties is hier te vinden.
De samenhang van HNN tot Europese raamwerken: Dit is terug te lezen in de whitepaper via deze link.
Samenhang indicatoren en rekeninstrumenten: het inzicht in welke indicatoren met welke rekeninstrumenten inzichtelijk kunnen worden gemaakt, is hier te vinden op onze website. Ik heb bij Cirkelstad aangegeven dat er behoefte is aan inzicht in de werking van meetmethodieken behorende bij de indicatoren, wat aandachtspunten van de methodieken zijn en voorbeelden te delen van rapportages/uitkomsten, zodat men weet hoe de uitkomsten te lezen en te interpreteren in relatie tot het project.

Contact

Ter afsluiting nodigt Sandra Nap alle leden uit om projecten, casussen en hulpvragen in te brengen. Zij denkt graag mee aan vervolg stappen van projecten en/of het verder brengen in de organisatie van circulariteit. Geen vraag is te gek dus schroom niet om Sandra te mailen. zuidholland@cirkelstad.nl

Voor de agenda

Staat 11 juni van 13:00 tot 17:00 al in je agenda. Dan is de Partnerdag van Cirkelstad te Ede. Als partner kan je inschrijven via deze link.