Een uitdaging voor locaties rondom natuurgebieden

Het Veerkwartier in Haarlem is al jaren een tijdelijk horecapaviljoen op een unieke plek. Het ontwikkelde zich naar een vast circulair paviljoen. In het proces om te komen tot een circulair en haalbaar ontwerp heeft het Veerkwartier gebruik gemaakt van de kennis en ervaring binnen Cirkelstad.

Eind 2023 startte de crowdfunding om het pand te financieren. En dat liep goed. Door de prijsstijgingen hebben de eigenaren nu helaas moeten besluiten te stoppen met het horecapaviljoen. De vergunningen lagen op tafel, maar door de prijsstijgingen konden ze het niet doorzetten.

Eigenaren Merel en Frank: “Als je eenmaal hebt besloten om voor een circulair en duurzaam ontwerp te gaan, kun je niet meer terug. Het was ons doel om te laten zien dat je die waarden kunt verenigen in een pand, in een plek, in je menukaart, in je aanbod van diensten, in je betrokkenheid en beheer van het gebied. Gewoon in alles. En helaas gaat dat nu niet meer. Niet op de manier die wij voor ogen hebben. “

Dat dit niet gaat, heeft volgens Merel en Frank te maken met het systeem. De manier waarop dit plan in elkaar zit, wringt met de circulaire en maatschappelijke insteek. En het staat niet op zichzelf. De lineaire processen en structuren van de afgelopen decennia zitten de nieuwe circulaire en sociale manier van werken regelmatig in de weg.

Duurzaam bijdragen aan de doelstellingen van het gebied

De locatie van dit paviljoen is onderdeel van een groot recreatie en natuurgebied in Haarlem en omgeving met de naam Spaarnwoude. Het is een gebied van 3000 ha met natuur en recreatie en plassen om te zwemmen en varen. De ondernemers in het gebied pachten de grond. In het selectieproces moesten Merel en Frank aantonen dat ze duurzaam bijdragen aan de doelstellingen van het gebied en zorg dragen voor de natuur om hun locatie heen.

In het geval van het Veerkwartier is dat ook het natuurlijke eiland met stilte- en meditatieplekken, speel- en ontdekhoekjes, veel planten en bloemen en natuurlijke speelelementen.

De verbouwing en exploitatie moeten gedekt worden uit de horeca. De prijzen waarmee je dan moet rekenen staan haaks op de laagdrempelige en toegankelijke waarden die passen bij een plek als deze in een open natuurgebied. Het is niet uitnodigend en voor veel gasten niet haalbaar.

Terug naar de basis

Natuurgebieden vormen de basis, die je wilt behouden en verrijken. Als samenleving hechten wij steeds meer waarde aan het open en toegankelijk houden van natuur naast de stad. Een duurzame manier van leven vraagt ook om bezinnen, bewegen, ontmoeten en goed voeden. Dan lijkt het zoveel logischer om plekken als deze ook van het collectief te laten zijn. En de duurzame en circulaire ambities niet alleen te vertalen naar een financieel rendement. Daarmee wordt het onhaalbaar.

Dat het rendement van een plek als deze zit in het gebruik kunnen maken en het behoud van buitenplekken, van natuur, van water, van spelen, van eerlijk en gezond eten en van samenzijn. En ook door een aandeel te hebben in dat gebied, in de natuur en daarmee ook een stuk verantwoordelijkheid.

We hebben zoveel grond en natuur ondergebracht in constructies die zover afstaan van mensen die er gebruik van maken. De verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen, hebben we verlegd naar beheerovereenkomsten van partijen die ons onbekend zijn en waarbij de verbinding tussen genieten van én zorgdragen voor, weg is.

Het verduurzamen en circulair maken van locaties rondom natuur zal in deze vorm leiden tot onrealistische bedrijfsvoering en torenhoge prijzen voor klanten. Een uitdaging voor onze gebouwde omgeving. Want niet alleen de locaties in de natuur zitten in deze complexe structuren. Voor winkelpanden in de binnenstad geldt een soortgelijk verhaal. We verlangen meer betrokkenheid en collectieve inzet voor veiligheid, bewoning en vergroenen, maar de huurder is vaak niet de eigenaar. Dus naast onze uitdagingen rond circulair (ver)bouwen ligt er ook een uitdaging rond collectief belang en zorg, eigenaarschap en goed rentmeesterschap.

Veerkwartier in 2024

Merel en Frank van het Veerkwartier hebben de tijd genomen om te bepalen wat nu wel mogelijk voor ze is. Ze starten dit voorjaar in het huidige en dus tijdelijke pand met een aangepast programma Veerkwartier. Ze blijven zo circulair mogelijk ondernemen. En de deur staat open voor ondernemers of partners die deze unieke plek omarmen en de plannen gaat realiseren. De vergunning en tekeningen liggen klaar.