Restwaarde wordt volwassen dankzij geaccepteerde rekenmethodiek

Cirkelstad Utrecht communitybijeenkomst 15-10-2025

Op uitnodiging van Cirkelstad Utrecht gaf consultant/adviseur circulariteit Jip van Grinsven (ALBA Concepts) op 15 oktober 2025 een presentatie over restwaarde en de economische kant van circulariteit, want: “Die vergeten we nog weleens uit het oog. Als we de circulaire transitie in gang willen zetten, móet er een financiële prikkel zijn.” Cirkelstad-spinner Wytze Kuijper: “Het thema Restwaarde wordt steeds volwassener en zou zomaar dé sleutel kunnen zijn om alles wat we willen bereiken vanuit een ander vertrekpunt aan te vliegen. Restwaarde is een grote financiële waarde behoud knop waar we nu, dankzij de nieuwe rekenmethodiek, serieus aan kunnen gaan draaien.” 

In het karakteristieke Stadskantoor van Gemeente Utrecht hebben zich 20 geïnteresseerde Cirkelstad partners verzameld voor de communitybijeenkomst, getiteld: ‘Rekenmethodiek restwaarde geeft circulaire ambities en bouwen een impuls’. Wytze Kuijper geeft een korte update over de stand van zaken, zowel bij Cirkelstad (“We hebben onze Cirkelstad Academie volledig opgeschoond. Je kunt er nu relevante white papers vinden, trainingen, tools, onderzoeken, noem maar op”) als in heel Nederland: “We zijn geen projectorganisatie, maar we hebben ooit de ambitie uitgesproken om bij ieder project aan te haken. En na het evalueren van tot dusver zeshonderd projecten op basis van Het Nieuwe Normaal, hebben we een goed beeld van waar Nederland momenteel staat qua haalbare en betaalbare prestaties. We zijn als land best ver als het gaat om kennis, maar ook om prestaties.”

Inzetten op Restwaarde voor Gemeentes – De accountants zijn om

En als het gaat om restwaarde, is er goed nieuws. Jip van Grinsven: “Het heeft even geduurd, maar de accountants zijn om.” Elke organisatie heeft een andere manier van boekhouden. De financiële restwaarde krijgt bij gemeentes en waterschappen – waar de accountants een belangrijke rol spelen – een andere plek in de boekhouding dan bij woningcorporaties en beleggers; die kijken naar marktwaarde en gebruiken daarvoor taxateurs. Jip: “Het liefst zou je de hele boekhouding anders willen doen, maar een betere vraag is altijd geweest hoe we de eerste stap kunnen zetten binnen de bestaande kaders. De grote accountantskantoren zijn akkoord met de nieuwe rekenmethodiek en dat brengt ons een flinke stap vooruit. Als je iets namelijk niet over een periode van veertig jaar afschrijft naar nul, maar tot tien procent restwaarde, ontstaat direct financiële ruimte die je kan inzetten voor circulaire ontwerpkeuzes. Dat is de incentive die je wil creëren – circulaire ambities realiseren zonder hogere kapitaallasten.

“We hebben onze methodiek opgehangen aan de notitie Materiële Vaste Activa in het BBV (Besluit Begroting Verantwoording). Daarin staat nadrukkelijk dat we niet mogen rekenen met in- en deflatie. Door deze notitie uit 2017 is het veel gemakkelijker gebleken om met accountants in gesprek te gaan.” Die hebben echter wel vier randvoorwaarden gesteld:

1. Het is een algemeen geaccepteerde en gevalideerde rekenmethodiek
2. Het levert begrijpelijke en vergelijkbare uitkomsten op
3. Het gebruikt verifieerbare bronnen
4. Het wordt gemonitord en geüpdatet

Goed voorbeeld doet volgen

Dit zijn de eerste Gemeenten die het hebben opgenomen in de Nota van Afschrijvingen:  Arnhem, Heerenveen, Leiden, Leeuwarden en Veenendaal. Drachten, Rotterdam, Amsterdam, Molenlande en Den Haag zijn er nu ook mee aan de slag gegaan.

Infra

Hoe verhoudt infra zich tot dit hele verhaal? Jip: “Ik merk dat gemeentes hier minder op inzetten. Ten eerste omdat er veel meer geïnvesteerd wordt in onderwijshuisvesting. Ten tweede zie ik tijdens sommige gesprekken met de GWW-kant dat ze het nog te spannend vinden om het toe te passen. Maar Leeuwarden doet het bijvoorbeeld al wel, en dan zie je dat het gaat vliegen.”

Een simpele som

Het bepalen van de restwaarde is niet eens zo ingewikkeld. Jip: “Het is een vrij simpele som die je maakt. We kijken naar de tien tot twintig grootste producten in een gebouw, pakken de directe bouwkosten, dat wil zeggen zonder de arbeid, want die gaat verloren, dus de materiaalwaarde van een bepaald product. Die waarderen we af op basis van verschillende factoren, verlies, reviseerkosten, transportkosten, opslagkosten en de twee grootste kostenposten: kwaliteitsreductie en demontage, om uiteindelijk tot de hergebruikwaarde te komen.”

Inzetten op Restwaarde voor Woningcorporaties

Wat betekent dit voor bijvoorbeeld woningcorporaties die producten niet afschrijven, maar kijken naar marktwaarde? Jip: “De WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) bepaalt hoeveel een woningcorporatie mag lenen, op basis van markt- en beleidswaarde. Als de marktwaarde dus hoger uitvalt vanwege de restwaarde, kunnen ze, even kort door de bocht, meer lenen en dus meer bouwen en ook meer duurzame woningen neerzetten. Maar dit is voor het grootste deel nog theorie; er zijn nog te weinig voorbeelden uit de praktijk. Wel hebben we twee onderzoeken gedaan waaruit is gebleken dat we aan vier mogelijke knoppen zouden kunnen draaien:

1. Exit Yield/eindwaarde – door toekomstbestendigheid van het gebouw & restwaarde eindproducten
2. Onderhoudslasten- lagere onderhoudslasten door financiële restwaarde en losmaakbaarheid waarbij nog verder onderzocht moet worden hoeveel de losmaakbaarheid op deze kosten van invloed is
3. De disconteringsvoet – lager risicoprofiel
4. Additionele kasstroom, zoals het meenemen van de verkoop van CO2-opslag in de marktwaarde, maar volgens taxateurs is dat op dit moment nog niet mogelijk. Er liggen veel kansen, maar het staat nog in de kinderschoenen.”

Weet Cirkelstad te vinden als helpende hand

Ben jij ook op zoek naar een helpende hand voor het opstellen van de Nota van Afschrijvingen of hoe je de interne organisatie hierin mee kan gaan nemen? Zoek Cirkelstad dan op. Wytze besluit de bijeenkomst door de aanwezigen aan te moedigen Cirkelstad in te schakelen, mocht dat nodig zijn: “Cirkelstad is neutraal en biedt een helpende hand, dus als een Gemeente Woningcorporatie, bouwer, of wie dan ook nog haperen om met circulariteit aan de slag te gaan en op zoek zijn naar voorbeelden en hulp bij implementatie, verwijs ze dan door naar Cirkelstad. Zo kunnen we elkaar verder helpen.

Het is in elk geval mooi om te zien hoe er gebouwd wordt aan het hele instrumentarium van restwaarde in de praktijk en hoe het langzaam volwassen wordt.”

De transitie naar toekomstbestendig bouwen binnen de planetaire grenzen voor iedereen is niet alleen een plicht — het is een kans.
Wie nu investeert in circulariteit, bouwt aan de licentie om te blijven opereren in de economie met waardebehoud van morgen.