Cirkelstad Infra: Zo voorkom je dat duurzaamheidsambities verdwalen in projecten

Verslag van de online sessie van Cirkelstad Infra op 9 december 2025

Tijdens de laatste Cirkelstad Infra-sessie stond één vraag centraal: hoe zorg je dat stevige duurzaamheidsdoelen niet wegvallen zodra een project start? Veel organisaties hebben heldere ambities voor klimaatneutraliteit, circulariteit en biodiversiteit, maar in de praktijk worden die doelen vaak ter discussie gesteld zodra tijd, geld of risico’s gaan knellen. De sessie bracht twee concrete werkwijzen naar voren waarmee organisaties de kloof tussen beleid en uitvoering dichten.

De uitdaging: ambitie vs. realiteit

Deelnemers herkenden het probleem: strategieën zijn meestal goed uitgewerkt, maar projectteams missen houvast. Daardoor wordt per project opnieuw bepaald wat “haalbaar” is. Dat kost tijd, leidt tot wisselende keuzes en maakt dat de afgesproken doelen niet worden gehaald.

Thijs Mackus opende met de urgentie: de transities in de bouw vragen om structurele keuzes, niet om een project-voor-project benadering. De vraag is daarom niet óf we duurzaamheid doorvoeren, maar hoe we dit standaard onderdeel van opdrachten maken.

Brabantse Delta: van visie naar eisen

Frenk-Jurgen Pistorius liet zien hoe Waterschap Brabantse Delta werkt met een assetmanagement-aanpak. De organisatie vertaalt strategische doelen stap voor stap naar eisen per assettype. Zo ontstaat een ondergrens voor duurzaamheid in alle projecten.

In plaats van discussies over wat “duurzaam genoeg” is, ontstaat duidelijke structuur. Marktpartijen krijgen één lijn vanuit de opdrachtgever, en intern wordt bestuurlijk draagvlak gekoppeld aan concrete keuzes. Het succes zit niet alleen in instrumenten, maar vooral in cultuur, eigenaarschap en stap-voor-stap werken.

Amsterdam: ‘duurzaam tenzij’

Amsterdam kiest een andere route: bestuurlijk is vastgesteld dat de duurzame variant altijd het vertrekpunt is. Afwijkingen moeten expliciet worden onderbouwd.

Met één toolbox voor maatregelen per thema, duurzaamheidscoördinatoren binnen projecten en een verplichte duurzaamheidsrubriek bij besluiten wordt de afweging transparant. De politiek bepaalt de uiteindelijke keuze, niet het projectteam. Die aanpak zorgt voor andere besluiten — zoals renovatie boven nieuwbouw — maar vraagt tijd om goed te landen in de organisatie.

Discussie: eigenaarschap en afwegingskaders

In break-outs lag de nadruk op twee vragen:

• Wie is eigenaar van de tactische laag tussen bestuur en project?
• Hoe maak je afwegingen zichtbaar zonder extra bureaucratie?

Deelnemers waren het eens: zonder duidelijke kaders blijft duurzaamheid afhankelijk van individuen. En zichtbare dilemma’s zijn geen zwaktebod; ze maken keuzes eerlijker en beter uitlegbaar.

Wat nemen we mee?

De twee voorbeelden vullen elkaar aan:

Systeemaanpak (Brabantse Delta)

• strategische doelen vertalen naar eisen voor projecten
• werken met assetmanagement en portfoliosturing
• duidelijke ondergrenzen voor duurzaamheid

Besluitvormingsaanpak (Amsterdam)

• duurzame variant is standaard
• transparante bestuurlijke afweging
• ondersteuning in projecten

Samen laten ze zien dat de kloof alleen wordt gedicht met zowel structuur als organisatiekracht.

KuBr: samen leren en verdiepen

Omdat er veel energie in de groep zat en de behoefte om verder te praten groot was, is een online KuBr-omgeving ingericht. Hier vind je alle presentaties, het verslag, de opname en de achterliggende documenten van beide organisaties. Ook kunnen deelnemers vragen stellen en ervaringen uitwisselen met anderen die met dezelfde vraagstukken bezig zijn. De KuBr-omgeving vormt de basis voor kleinschalige leertrajecten waarin theorie plaatsmaakt voor praktijk.

Wil je als partner toegang tot de KuBr? Stuur een berichtje naar infra@cirkelstad.nl.

Meedoen?

Heb je interesse in een volgende bijeenkomst van Cirkelstad Infra? Neem dan contact op met spinner Thijs Mackus via infra@cirkelstad.nl.