In deze lezingenserie ligt de focus op Biobased Bouwen. Biobased bouwen omvat bouwtechnieken waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke materialen, materialen die natuurlijk gegroeid zijn in tegenstelling tot eindige materialen zoals beton en staal. Biobased materialen kunnen oneindig aangeplant worden en hebben daarnaast vaak additionele voordelen zoals het opnemen van CO2 tijdens de gehele levensduur.
Samen met de provincie Zuid-Holland heeft Cirkelstad een rijk programma opgetuigd met lezingen, marktdialogen, discussies en interactieve sessies als onderdeel van de regionale transitie agenda Biobased Bouwen. Met de lezingen serie creëren we een gezamenlijke kennisbasis, brengen we biobased initiatieven in kaart en geven we je aanknopingspunten mee om daadwerkelijk te beginnen. Geïnteresseerd? Download dan de bundel van two pagers, of wordt partner van Cirkelstad om de sessies terug te kijken in de Cirkelstad Academie. Wij hebben hieronder in ieder geval 5 punten waar je vandaag al mee kunt beginnen, en twee vragen over biobased bouwen voor je uitgelicht. Het gehele overzicht van het programma, en de opbouw daarvan kun je verop de pagina vinden.
Download de gebundelde two-pagers
Meer weten?
Ben je geïnteresseerd in de biobased bouwen community? Neem dan contact op via. Het doel van deze community, waar de hele keten in vertegenwoordigd zal zijn, is om van biobased bouwen een serieus alternatief te maken.
in samenwerking met:
6 punten waar je vandaag al mee aan de slag kunt!
De belangrijkste punten uit onze lezingenserie hebben we voor je samengevat aan de hand van het natuurlijke proces van successie. Bij successie ontwikkelt de natuur zich in verschillende fasen tot een rijk ecosysteem. Zo begonnen wij in de biobased bouwen transitie met noodzaak en urgentie, die zich vertaalden naar pilots en voorbeeldprojecten, en daarna naar een groter draagvlak en kennisplatforms. De beginfase zijn we gepasseerd, en we bevinden ons in de pilotfase. Nu komt het groeien: de opschalingsfase. Dit omvat hoe we strategie gaan omzetten in beleid en processen. Biobased bouwen moet zijn weg gaan vinden naar wet- en regelgeving, aanbesteding- en inkoopprocessen, tools en labels en een netwerk wat kan leiden tot opschaling (bijv. het opleiden van vakmensen). Dit observerend, trokken we de volgende 6 lessen uit de voor de lunch lezingen:
- In de “van pilot naar opschalingsfase”; denk altijd een stap vooruit over hoe je de lessen die je gaat opdoen door gaat geven. En neem een stapje terug: welke lessen zijn er al beschikbaar waar ik al van kan leren. Zodat je verder bouwt.
- Breng de schaduwkosten in beeld: neem TCO als uitgangspunt omdat je totaalkosten dan nagenoeg gelijk zijn. Daarnaast, neem de milieukostenbesparingen mee. En tot slot: neem de eindgebruiker mee in het voortraject, want die heeft het meest baat bij de toegevoegde waarde.
- In onze transitiepaden bewegen we steeds meer van welvaart naar welzijn als een belangrijke indicator voor ons levensgeluk. Ook willen we meer in balans leven met de planeet. Hier zijn verschillende meekoppelkansen voor biobased bouwen. Dan kun je de bouw het beste zien als middel, in plaats van als doel. Door biobased te bouwen dragen wij bij aan het in balans brengen.
- Een goed begin is het halve werk. Zorg daarom voor een goede marktverkenning in het voortraject. Wat is er al mogelijk? Welke technieken zijn er voorhanden (in de regio)? En wat zijn de voordelen om te werken in bouwteams? Want uit de lezingenreeks bleek een bouwteam een gunstige samenwerkingsvorm is voor biobased bouwen. Steek dus voldoende tijd in het voortraject, dat heeft een gunstig effect op het verdere projectverloop.
- Alleen ga je sneller, samen kom je verder. Bouw daarom aan een stevig netwerk. Bouw hierin op elkaar voort en sluit platformen op elkaar aan.
- Meten is weten. Momenteel laten de methodieken de voordelen van het toepassen van biobased producten, nog niet goed zien. Hier wordt dan ook hard aan gewerkt om deze beter in beeld te brengen. Zolang deze berekeningen nog niet voor handen zijn, blijf je gezond verst
2 vragen over biobased bouwen uitgelicht
Is er voldoende hout in de komende jaren om echt het verschil te maken. Hoeveel procent van de 100.000 woningen kunnen er gebouwd worden met het huidige aanbod?
De Tegenlicht aflevering Houtbouwers geeft hierop een mooi perspectief. Namelijk, als mensen bomen/hout gaan zien als een bron van bouwmateriaal, zal de noodzaak om bomen aan te planten veel groter worden. Momenteel is er (nog) niet genoeg hout voor de nieuwbouw (2% van de Nederlandse nieuwbouw is nu in hout), maar we zullen ook niet van de ene op de andere dag ineens alle nieuwbouw 100% in CLT gaan uitvoeren. Voor het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Science berekende ecoloog Tom Crowther dat er naast de 3 biljoen (3000 miljard) bomen die nu op aarde staan nog ruimte is voor 1,2 biljoen (1200 miljard) bomen erbij.
Hoe zit het met de brandveiligheid van de biobased isolatiematerialen?
In de video ‘Wooden skyscrapers could be a future for cities’ The Economist uit 2018 met daarin o.a. architect Andrew Waugh en materiaalkundige Michael Ramage wordt een brandtest op CLT gedaan (6:25): we zien het vuur al na twee seconden doven. Er blijft slechts zwartgeblakerd smeulend hout over. Architect Bjarne Mastenbroek in de VPRO Gids: ‘Nee, het brandt in, wanden blijven urenlang overeind’. Waugh voegt daar nog aan toe dat het branden van CLT trager en ‘voorspelbaarder’ gebeurt dan beton en staal. ‘Je weet precies hoé en hoe lang het brandt…’
Artikel gaat verder onder de afbeelding
Biobased Bouwen, net voor de lunch
Deze lezingenserie stond in het teken van biobased bouwen met als rode draad:
- Wat is biobased bouwen?
- Hoe helpt het de woningbouwopgave?
- Hoe geef je biobased bouwen een eerlijke kans?
We hebben de sessies opgedeeld in 3 blokken die steeds beginnen met een algemene sessie voor iedereen die wil beginnen met biobased bouwen. Daarna volgen 3 meer verdiepende sessies waar de #hoedan centraal staat: ‘Leuk dat het er allemaal is en kan, maar hoe schalen we op en hoe maken we het standaard?’
Programma in 3 blokken
Blok 1: Wat is biobased bouwen?
Algemene sessie:
Wat is biobased bouwen?
Biobased bouwen is hot, maar wat is het precies? We starten deze serie met een stevige intro: wat is het, van welke voorbeelden kunnen we leren, wat behelst deze transitie, waar staat het nu, wat zijn de grootste obstakels en ook de grootste kansen om te benutten en natuurlijk hoe de we komende tijd met elkaar aan de slag gaan. Wat kun je de komende weken verwachten? En hoe kan je tot een transitie agenda komen op basis van lunchlezingen?
Verdiepingsessie 1:
Waar staan we nu en wat kunnen we leren van andere landen?
In hoeverre wordt biobased bouwen al echt toegepast? In andere landen zien we dat biobased bouwen al veel gebruikelijker is. Wat kunnen we van hen leren, welke innovaties zijn er wereldwijd en hoe werkt het in andere landen met wet- en regelgeving?
Verdiepingssessie 2:
Hoe beoordeel je de impact en wat is de meerwaarde van een biobased object? Alles over scores, normeringen e.d.
Is biobased altijd duurzamer en hoe weet je of je de juiste keuzes maakt? Door goede inzichten en een marktgedragen labeling kunnen we hierin stappen maken. Wat is er nu al beschikbaar en wat moeten we als sector hierin nog leren en ontwikkelen?
Marktdialoog:
Wat is er momenteel mogelijk en hoe komen we tot opschaling?
Welke biobased oplossingen liggen klaar om toegepast te worden? Wat zijn belangrijke do’s en dont’s en wat is er nodig om waardevolle innovaties op te schalen? En hoe kan goed beleid helpen te versnellen in plaats van te zorgen voor frustratie, zonder dat we roekeloze keuzes maken? Voor deze sessie gaan we in gesprek met de markt.
Blok 2: Biobased transitie
Algemene sessie; hoe versnelt biobased de woningbouwopgave?
Meekoppelkansen met andere transities; energie, circulair, klimaat adaptief en natuur inclusief bouwen.
Welke andere transities spelen een grote rol in de bouw- en infra en waar liggen meekoppelkansen voor de biobased transitie? Hoe versterken de thema’s elkaar, en hoe zorg je nu dat je door de bomen het bos blijft zien? We bespreken dit aan de hand van een aantal concrete projecten waar deze synergie is bereikt.
Verdiepingsessie 1:
Benoemen en behouden van ambities in een project; welke ontwerpeisen zijn belangrijk?
Vaak starten we een project met grootste ambities, maar hoe behouden we die ambities ook gedurende het gehele project en welke eisen zijn belangrijk om vast te leggen zodat het daadwerkelijk een succes wordt?
Verdiepingssessie 2:
Inzoomen op biobased projecten
Twee bijzondere biobased projecten, hoe is het bereikt en hoe staat het ervoor? Welke inzichten zijn opgedaan en wat is hiervan geleerd voor toekomstige projecten? Een woningbouwcorporatie en Provincie delen ervaringen en bijzondere inzichten.
Marktdialoog:
De gebruiker en beoogde impact centraal
Wat is de ervaring ten opzichte van tradioneel bouwen, en haalt biobased bouwen de impact die we vooraf beogen? Wat zijn de ervaringen van eindgebruikers, merken zij verschil? Met andere woorden: zijn biobased materialen echt beter dan traditionele materialen?
Blok 3: Hoe geef je biobased bouwen een eerlijke kans
Algemene sessie:
Hoe geef je biobased bouwen een eerlijke kans?
Er leven behoorlijk veel mythes over biobased bouwen, wat zijn de feiten? En hoe kun je echt aan de slag: waar vind je biobased oplossingen, en hoe weet je dat je hiermee een duurzame keuze maakt? In deze sessie gaan we in op het maken van de goede keuzes en het borgen in uitvragen.
Verdiepingssessie 1:
Functioneel uitvragen op biobased; aanbesteden en inkopen van biobased oplossingen
Aanbesteden en inkopen is van cruciaal belang als we meer biobased willen gaan bouwen. Wat is voor de inkooporganisatie belangrijk, hoe kunnen zij dit aanpakken en wat is essentieel om mee te nemen in toekomstige uitvragen? Tips en tricks voor inkopers!
Verdiepingssessie 2:
Een blik in de toekomst; bouwen met schimmels
Naast biobased reststromen en hout zien we een andere grote ontwikkelingen opkomen: bouwen met schimmels. Hoe ziet de wereld eruit als we dit als bouwproduct omarmen, wat is er mogelijk en wat zijn de voor- en nadelen van werken met schimmels?
Afsluiting van de serie Biobased:
Samenvatting; wat hebben we geleerd en hoe nu verder?
Een samenvatting van de afgelopen weken: welke inzichten hebben we opgedaan, wat zijn de grootste lessen en hoe gaan we hiermee verder? Hoe zorgen we dat we echt stappen gaan maken in de biobased transitie en hoe kan jij daaraan bijdragen?