Column van Cora Jongenotter over Sociale Innovatie

Mijn motivatie om met studenten samen te werken gaat over het verbinden van partijen en het ontwikkelen en overdragen van kennis. Tijdens de week van de Circulaire Economie leidde die ambitie onder andere naar BlueCity, dé circulaire hotspot van Rotterdam. Recent ontstond een samenwerking tussen Hogeschool Rotterdam en BlueCity. Deze samenwerking biedt studenten de kans om vanuit een circulaire praktijksituatie aan de slag te gaan en bereidt hen voor op de arbeidsmarkt van de toekomst. Samen leiden de Hogeschool en de ondernemers die verbonden zijn aan BlueCity de ondernemers van morgen op – professionals die buiten de gebaande paden denken en dóen. 

Circular Harvest

Op 5 februari werd in BlueCity “Circular Harvest” georganiseerd, een tentoonstelling van alle circulaire projecten van de Hogeschool Rotterdam. Ik beperk me hier en nu tot de projecten van Bouw & Innovatie. Ik was echter verheugd te zien dat ook de opleiding Accountancy vertegenwoordigd was en een aanmoedigingsprijs ontving van prof. dr. Jan Jonker.

De tentoonstelling gaf een kijkje achter de schermen van de nieuwe studierichting Bouw & Innovatie. Zo waren er materialen, maquettes en tekeningen te zien van onder andere:

• Stage atelier Superuse Studio’s met voorbeelden van het her inzetten van materialen uit gebouwen en productieprocessen.
• Stage atelier Natuurzwembad met de uitwerking van een pop-up natuurzwembad in de Merwedevierhaven.
• Leerbedrijf Circulaire Parkkade dat een kijkje geeft in de toekomst van circulair bouwen en wonen.

Natuurzwembad in een kolenbak

De casus rondom het Natuurzwembad is een bijzondere. Het betreft een duurzaam en circulair ontwikkeld zwembad dat zichzelf op een natuurlijke wijze filtert. Door het hanteren van een circulaire aanpak, heeft het concept een minimale ecologische footprint. Vroeger waren er erg veel openbare zwembaden rondom Rotterdam en dat zien de initiatiefnemers graag terug.

Het water zal geen chloor of zouten bevatten maar alleen drinkwater dat zichzelf door de planten en grondsoorten filtert. Doordat het water nooit stilstaat, ontstaan er geen bacteriën. Het zwembad maakt onderdeel uit van een groter geheel. Het project biedt ruimte om tot rust te komen tussen het groen en een drankje en hapje te nuttigen op een spectaculaire locatie. Behalve aan de horecalocatie, werken de studenten ook aan het ontwerp voor een voedseltuin.

De oorsprong van het zwembad gaat terug naar de tijd dat het gebruikt werd als kolenbak. De materialen die gebruikt worden oogsten de studenten in de nabije omgeving.

Circulaire Parkkade

Een ander aansprekend project van Bouw & Innovatie is Circulaire Parkkade, de woonwijk van de toekomst. Hier worden uiterst toekomstbestendige ingrepen in de buitenruimte gecombineerd met duurzame bouwmaterialen, water- en energiesystemen. De woonwijk fungeert als “living-lab”, waar systemen en technologieën getest en onderzocht worden.

Het project is een samenwerking tussen de SUS ateliers van de Hogeschool Rotterdam, experts en de marktpartijen die de 17 woningen bouwen. De intentie van partijen is een slim en circulair systeem te ontwikkelen, smart technology, waarmee de transitie naar de circulaire en schone samenleving in een stroomversnelling komt. Domotica op wijkniveau, een smart neighbourhood, waarin het samenspel van (reeds beproefde) geautomatiseerde systemen binnen de 17 woningen gekoppeld is. Het gaat hier over helofytenfilters in waterzuiveringsinstallaties, het gebruik van regenwater voor het doorspoelen van de toiletten of het opslaan van elektriciteit in autoaccu’s. Verder zijn er slimme meters die het energieverbruik in een woning analyseren en is voorzien in communicatie via de telefoon met slimme apparaten als de koelkast of de wasmachine.

Voornoemde systemen en technologieën worden samengebracht in één collectief systeem voor de opwekking, opslag en conversie van energie, water en voedsel. Het uitgangspunt is hierbij dat de synergie zorgt voor efficiënt en zuinig gebruik van warmte, elektriciteit en water.

Afstuderen

Ook in de week van de circulaire economie, studeerde Bouwkundestudent Bart af op de onderzoeksvraag: “Hoe kan een woningcorporatie haar gebouwbezit circulair inzetten?”. Bart ontwikkelde een transitiekaart die visueel maakt hoe een corporatie het gebouwbezit naar grondstoffenbezit kan transformeren.

Bart legt de lat hoog door een stappenplan te ontwikkelen naar een ideale situatie. De beoordeling gaat uit van een eindig systeem bij gebouwbezit naar een eeuwig systeem van materiaal/grondstoffenbezit.

De transitiekaart met het stappenplan is een leidraad bij het formuleren van duurzaamheidsambities, duurzaamheidsbeleid en een uitvoeringsprogramma met concrete acties. Geïnspireerd door beproefde methoden als het 10R-model, Cradle to Cradle en Blue Economy werkte Bart de casus uit. De kaart geeft inzicht in het bepalen van de huidige stand van zaken met betrekking tot materiaalbezit en hergebruik en geeft de vervolgstappen aan die nodig zijn om een circulaire woningcorporatie te worden.

De komende tijd breng ik meer initiatieven onder de aandacht zoals hierboven beschreven. Heeft u interesse om met uw bedrijf te participeren in deze kennisontwikkeling of wilt u op een andere manier een bijdrage leveren aan ‘leren en inspireren’ binnen de circulaire economie? Dan nodig ik u uit contact met me op te nemen.