Vlak voor het schrijven van deze column zat ik aan tafel met mijn 92-jarige vader. Hij verhaalde over de tijd dat hij als loonwerker de “transitie” maakte van een ploeg voortgetrokken door paarden naar een tractor. Nadat de eerste euforie was weggeëbd durfde hij zich uit te spreken: “het was kou lijden, er was niks aan!” Mijn vader was gewend zich warm te lopen achter de ploeg en de hele dag in beweging te zijn.  Op de tractor moest hij de hele dag stilzitten en miste hij het gevoel bij het werk én het paard.

Een eeuw later

Het was ook in die tijd dat nieuwe vormen van coöperaties van de grond kwamen, met name in de agrarische en financiële sector. Ontstaan uit een kennelijke behoefte, bottom-up. Een kleine eeuw later zien we het volgende gebeuren:

De wereld om ons heen verandert, innovaties buitelen over elkaar heen. De samenleving verandert door de grote hoeveelheid bottom-up initiatieven. Het Broodfonds is zo’n initiatief, een collectieve voorziening voor arbeidsongeschiktheid. Als bestuurslid van Broodfonds Drechtsteden draag ik graag m’n steentje bij.

Een andere ontwikkeling die past bij de tijdsgeest is die van de lokale duurzame energie-initiatieven. Dit zijn samenwerkingsverbanden tussen burgers, lokale overheden en bedrijven. Bovengenoemde initiatieven zijn het antwoord op de traditionele energiebedrijven en verzekeringsmaatschappijen die kennelijk niet aan de verwachtingen van de ‘klant’ voldoen.

Crowdfunding is een ontwikkeling die een veelheid aan bestemmingen kent. Voor initiatieven die geen financiering bij een bank kunnen of willen verkrijgen, een populair alternatief.

Werk voor iedereen

De circulaire economie maakt ook deel uit van die transitie. Daar waar wij tot voor kort in een economie van ‘take, make & waste’ leefden, gaat circulair bouwen over hernieuwbare grondstoffen, andere manieren van omgaan met oude materialen en innovatieve bouwmethoden. Voor mij persoonlijk geldt dat in een circulaire economie werk is voor iedereen die wil en kán werken. Dat een organisatie in een circulaire economie anders acteert is evident. Het gaat over een ander businessmodel en het anders inrichten van de keten. Logisch dat ook de medewerker in die circulaire organisatie een andere rol krijgt.

De veranderende rol in die organisatie vraagt om Sociale Innovatie. Daarmee doel ik op het aanleren van nieuwe (management)vaardigheden, het werken binnen innovatieve organisatievormen, slimmer werken en co-creatie.

Harada

Om meer inzicht te krijgen in wat het voor een organisatie betekent als de medewerker naar zijn/haar passie leeft, volgde ik een Harada-training, gedoceerd door Jim Lippens. Jim vertaalde het boek ‘De Harada methode’ van Norman Bodek en schetst de fasen van ontwikkeling naar balans in werk- en/of privésituatie. ‘De menselijke kant van Lean’ is het logische vervolg op de Toyota Methode, gebaseerd op continu verbeteren, uitbannen van verspillingen en respect voor mensen. Jim trekt inmiddels volle zalen met toegepaste kennis over de Harada methode, de connectie en de dynamiek.

4D Lean geeft weer welke stappen leiden naar een toekomstbestendige organisatie. Een organisatie die via leiderschap, authenticiteit en vertrouwen het lef heeft om continu te innoveren en dat doet op basis van zelfsturing. Het uiteindelijke doel is een organisatie met een missie voor een betere wereld, sturend op gevoel en intuïtie met oog voor persoonlijk welzijn.

Circu-Lean organiseren

Hoe verhouden dan Lean management en circulair bouwen zich ten opzichte van elkaar? Hierover schreven Linda Louwissen en Bowine Wijffels een boekje: Tien ideeën voor Circu-Lean organiseren.

Wat het boekje mij bevestigt is dat in alle kennis voor een meervoudige waarde creatie, waar Lean management voor staat, al door de natuur is voorzien. Het spiegelen van de basisprincipes waarlangs leven is georganiseerd aan de principes die de basis vormen van organisaties:

Principles of life:

• Evolueer om te overleven
• Pas je aan veranderende omstandigheden aan
• Wees goed afgestemd op je lokale omgeving
• Gebruik levensvriendelijke chemie
• Ga efficiënt om met grondstoffen
• Integreer ontwikkeling met groei

Dat betekent in de praktijk van een “circulaire” organisatie:

Maak gebruik van beproefde strategieën en functionaliteiten en integreer het onverwachte. Hierdoor leert de organisatie veerkracht te tonen binnen de cyclische processen. Zet in op mono stromen, goedaardige producten, beschikbare materialen, multifunctioneel design en bouw modulair. Door diversiteit in de organisatie te incorporeren, is zelfsturing kansrijker en werk je aan een toekomstbestendige organisatie.

Als we niet uit onze comfortzone stappen, zullen we nooit datgene ontdekken waarvan we niet wisten dat we het niet wisten! –Garcia,H.&Miralles,F. (2018). Vind je ikigai