Leren en inspireren, over waterfietsen op kantoor

Altijd op zoek naar onderzoeken die anders zijn dan anders, stuitte ik op een casus die samen te vatten is als:”practice what you preach”.  Vanuit het programma Duurzaam Circulair gaf het Hoogheemraadschap van Delfland 2 studenten van de Hogeschool Rotterdam de opdracht om onderzoek te doen naar het sluiten van de kringlopen van water in en rond het kantoor. De onderzoeken maken deel uit van een reeks die uiteindelijk leidt tot een definitief concept. De onderzoeken zijn nog niet afgesloten. Dat biedt mij de kans op een later moment het geheel onder de aandacht te brengen!

Overlast

Klimaatverandering zorgt onder andere voor de toename van regenval. Een van de kerntaken van een Waterschap is het adviseren over en het nemen van maatregelen ten behoeve van klimaatmitigatie en -adaptatie. Door hemelwater op basis van een circulaire economie te benaderen, zien we de ‘overlast’ als bron in de waterkringloop.  De bebouwde omgeving treedt op die manier op als schakel in de hydrologische kringloop.

Figuur 1, het afkoppelen van regenwater

Hoe kan hemelwater toegepast worden in en rond een gebouw?

Het onderzoek geeft een eerste inzicht in hoe hemelwater, dat normaliter wegspoelt door het riool, nuttig te gebruiken is. Het ‘overschot’ aan regenwater dat ontstaat bij hevige neerslag anders inzetten, dat is boodschap. De onderdelen die hierbij belicht worden komen voort uit de randvoorwaarden.

  • Hoe wordt het water opgevangen en hoe komt het binnen?
  • Hoe wordt het water verplaatst/gedistribueerd?
  • Waar wordt het water voor gebruikt en welke doelen worden hierbij behaald?

Waterfietsen

Het vertrekpunt is een centrale waterberging. Dit kan een bassin zijn waarin regenwater van buiten naar binnen wordt gehaald. Een van de manieren om het water door het systeem te pompen kan zijn door met een fietstrainer elektriciteit op te wekken waardoor de pomp zijn werk kan doen. Het regenwater wordt vervolgens ingezet om door het gebouw heen groene longen te creëren.

Om bewustwording, educatie én het binnenklimaat te verbeteren, kan er worden ingezet op ‘het kantoor als voedselfabriek’. Door vertical farming toe te passen worden gebouwgebruikers gestimuleerd duurzame en gezonde producten te consumeren. Een bijvangst is dat een dergelijke voorziening een koppeling met sociale inclusie mogelijk maakt. De exploitatie van de vertical farm kan uitbesteed worden voor voedselproductie aan de stadboerderij.

Het binnenklimaat

Afbeelding met tekening, teken

Automatisch gegenereerde beschrijving
Figuur 2, het concept

De kwaliteit van het binnenklimaat is afhankelijk van:

  • Thermisch comfort
  • Akoestisch comfort
  • Psychologische factoren als sfeer, kleur en inrichting
  • Luchtkwaliteit
  • Licht

Het eindproduct van dit (deel)onderzoek biedt handvatten bij het nemen van de stap naar een klimaatadaptief en hemelwater circulair kantoorgebouw wat het leefklimaat stimuleert. Het rapport komt beschikbaar zodra beide studenten hun onderzoek afrondden en verdedigden.

Wat betekent dit voor het kantoor van het Waterschap?

Het totale concept wordt gepresenteerd, gedocumenteerd en uitgewerkt tot een uitvoerbaar plan. Naast klimaatadaptatie komen thema’s als inclusie, educatie en welzijn van gebouwgebruikers en bewustwording sterk aan bod. Desgevraagd antwoordde de opdrachtgever van de onderzoeken dat het zeker de ambitie is van het Hoogheemraadschap bezoekers te inspireren door klimaatadaptatie zichtbaar te maken.

Het concept is meer dan een circulaire oplossing voor regenwateroverschot. Het is een compleet en toekomstgericht pakket dat een steentje bijdraagt aan het watersysteem van onze wereld.

Circular skills

Coöperatie Leren voor Morgen wil met haar programma Circular Skills een bijdrage leveren aan het versnellen van de transitie naar een circulaire sector.  Dat doet zij door (toekomstige) vakmensen te voorzien van de benodigde vaardigheden om circulaire innovaties toe te passen. Wat zijn die circulaire vaardigheden?

Gedurende 7 marktconsultaties werd de organisatie gevoed met informatie die hen helpt inzicht te verkrijgen in de toekomstige werkzaamheden in de bouw- en installatiesector. Terwijl we met elkaar in gesprek waren over hoe de transitie vorm te geven, bleek hoe complex de materie is. Dan gaat het onder andere over nieuwe ontwerp-strategieën, productieprocessen en business/verdienmodellen. Binnen de Talent Innovation Pool geven we ruimte aan de ontwikkeling van die Circular Skills.

Talent Innovation Pool (TIP)

De transitie naar Circulair Bouwen is dus kennisintensief. Dit betekent dat het delen van (toepassingsgerichte) kennis de transitie op alle fronten kan versnellen. Kennis vergaren, ontwikkelen en uitbouwen komt binnen het bedrijfsleven steeds meer aan de orde.

‘Sociale Innovatie als vliegwiel voor Circulair Bouwen’.

Door Sociale Innovatie kunnen organisaties de ontwikkelingssnelheid van de ‘techniek’ beter bijhouden. In deze wordt onder Sociale Innovatie ontstaan:

  • Dynamisch managen
  • Slimmer werken
  • Flexibel organiseren
  • Co-creatie

Door kennis te ontsluiten en te delen met de betrokken bedrijven kan opschaling van Circulair Bouwen plaatsvinden. Zichtbaar maken wat Circulair Bouwen in de praktijk betekent, stimuleert bedrijven ermee aan de slag te gaan. Door opdrachtgevers, aannemers, producenten, handelaren, bouwhubs en transporteurs te laten participeren, wordt hun rol concreter dan die tot op heden is.

Interdisciplinair samenwerken maakt dat kennisontwikkeling een vlucht neemt. Door de resultaten te delen en uit te dragen krijgt de bouw een ander imago, dynamisch en toekomstgericht! Uit eerdere onderzoeken bleek bijvoorbeeld de toegevoegde waarde van de verbinding tussen Bouwkunde en Logistiek Management in een casus over Circulair Bouwen.

Generatie Z

Generatie Z staat te springen om hun ecologische voetprint te verlagen en werkt graag bij een werkgever die hier oog voor heeft. Het lijkt duidelijk dat dit slechts bereikt kan worden door structurele en systematische aanpak van alle partijen in de keten. Dit effect wordt bereikt als partijen in de keten hun ambities met elkaar afstemmen, processen en werkwijzen integreren en gedragsverandering stimuleren en waarderen.

Hoe pak je dit als bedrijf op? Hogeschool Rotterdam en Programma Hoger Onderwijs Drechtsteden nemen hierin graag het voortouw en komen met een op maat gemaakt programma: TIP Community Circular Skills.

Studenten van Hogeschool Rotterdam, InHolland en Davinci ( o.a. Bouwkunde, Business Studies en Logistiek Management) lopen stage bij de deelnemende bedrijven en komen samen met de young professional van dit bedrijf een dagdeel per week bij elkaar waarin zij worden geïnspireerd, getraind en uitgedaagd om de handen ineen te slaan. Samen buigen zij zich over nieuwe circulaire businessmodellen en leren zij hoe hun collega’s hierin mee te nemen. Voor nu en voor later.

Voor deze unieke kans is nog een beperkt aantal plekken vrij. Durft u deze uitdaging aan? Neem dan contact met mij op. Ook als een conceptuele waterfiets op kantoor u wel aanspreekt hoor ik het graag!

Cora Jongenotter

Cora schrijft voor Cirkelstad regelmatig een column over Sociale Innovatie. Cora bouwt vanuit haar bedrijf, Core-Identity, aan de circulaire Economie.

< Ontwerpen en bouwen met Circulaire houtsystemen | Urban Mining Scan >