Inleiding

Bouwen aan de toekomst

Voordat ze op de markt komen worden alle producten uitvoerig getest. Merkwaardig genoeg geldt dat niet voor ons meest kostbare bezit, onze woning. Daar brengt Concept House Village op Heijplaat met een op de gebruiker gerichte testomgeving voor duurzaam bouwen, wonen en duurzame gebiedsontwikkeling verandering in.

Casebeschrijving

OPGAVE

Gebruiker centraal – Concept House Village (CHV) is vanuit een technisch idee gegroeid naar een Living Lab waar innovatieve woningen, producten en systemen door en met bewoners getest worden. Die bewoner, de gebruiker, staat centraal bij ontwerp en ontwikkeling. In een virtueel én reëel innovatienetwerk, gewoon in de fysieke stad, gaat het om onderzoek, onderwijs, experimenteren en testen. Ria van Oosterhout was aanwezig bij de geboorte van CHV, tijdens een vergadering in 2006. Vertegenwoordigers van de CityPorts Academy Rotterdam zaten met elkaar om tafel om te bespreken welke projecten interessant genoeg waren om een samenwerking op te starten. Op tafel stapels projecten. ‘De TU Delft werkte aan het bundelen van innovatieve ondernemers in de bouw in een zogenoemd concept house. De stap naar meerdere huizen, een concept village, was toen zo gezet.’ Het idee achter CHV is vervolgens verder vorm gegeven door TU Delft, Hogeschool Rotterdam en Woonbron. ‘Dat zijn nog steeds de leidende partijen achter CHV. Vooral Bert Hooijer, voorzitter stuurgroep CHV namens de Hogeschool Rotterdam, en Floor van der Kemp, toen nog voor Woonbron, hebben er vanaf het allereerste begin hard aan getrokken. Je hebt mensen nodig die erin geloven. Heijplaat was al direct in beeld als locatie.’

AANPAK

Vliegende start – De eerste jaren werkte Ria van Oosterhout mee om het idee uit te werken en na een paar jaar afwezigheid haakte ze opnieuw aan. Nu noemt ze zichzelf het liefst ‘zakelijk coördinator’: ‘We bereiden met een stuurgroep en vier parttimers de stappen voor in de verdere ontwikkeling van CHV. Van 2011 tot en met 2013 heeft Concept House Village als locatie een vliegende start kunnen maken met een Pieken in de Delta-subsidie. Nu zijn we weer op zoek naar nieuwe financiële middelen om de volgende stap te kunnen zetten. Wij zijn een netwerkorganisatie en faciliteren, co- ordineren en stimuleren. De consortia achter de concept houses staan voor de ontwikkeling van de innovaties en de bouw van de concept houses.’

 

CHV lijkt zelfs een rol te gaan spelen in de gebiedsontwikkeling op Heijplaat.

 

Naast de inzichten op het gebied van duurzaam bouwen schuilt de meerwaarde van CHV vooral in de samenwerking en de bundeling van innovaties, kennis en knowhow, constateert Ria. ‘Mensen in de bouw zoeken elkaar op, vormen consortia, gaan gezamenlijk op zoek naar nieuwe verdienmodellen en subsidies. Door samen te werken, door co-creatie krijg je ook een innovatie-versnelling. Zo is CHIBB, het tweede Concept House, helemaal ontworpen door studenten van Hogeschool Rotterdam en gebouwd door studenten van het Albeda College, begeleid door de hbo-studenten en één aannemer. De professionals van de toekomst worden opgeleid in de praktijk van duurzaam bouwen. De volgende stap is het vermarkten en opschalen van de innovatieve technieken, methoden en producten in de verschillende concept houses.’

RESULTAAT

Groei – Naast CHIBB zijn Biobased Retrofit en Active ReUse House in het oog springende projecten. ‘Biobased Retrofit is een flexibel, modulair systeem om de energieprestatie en het comfort van bestaande huizen te verbeteren. Het is een geïntegreerd ontwerp van architect, installateur en constructeur, dat voorziet in een “warme jas” voor de woning: passieve verwarming en natuurlijke ventilatie, uitgevoerd in biobased materialen, zoals hout en hen- nep. Active ReUse House is een innovatief ontwerpprincipe voor duurzame en comfortabele huizen: een balans tussen een milieu-vriendelijke en energiezuinige, maar vooral comfortabele woning. CHV lijkt zelfs een rol te gaan spelen in de gebiedsontwikkeling op Heijplaat. Ria: ‘Dat is, naast de innovaties op het gebied van aan alle kanten duurzame huizen en toegepaste producten en technieken en ontwerpen, een heel mooi effect. Er komt meer dynamiek in het gebied. Wij kennen op de RDM Campus voldoen- de jonge professionals, creatieve onderzoekers, die op Heijplaat zouden willen wonen. Als ze moeten kiezen tussen wonen in een Vinexwijk of in zo’n bijzonder dorp in de haven is die keuze niet moeilijk. Dat er een goede basisschool op Heijplaat is helpt.’ Resultaten? ‘Te veel eigenlijk! CHV is een dynamische beweging. Het succes brengt steeds nieuwe kansen en dat betekent steeds opnieuw op zoek naar middelen voor de volgende stappen. We moeten nu groeien naar een professionele organisatie die die groeipotentie ook kan waarmaken.’

 

Het commitment van organisaties is cruciaal

 

Commitment – Ook leerpunten zijn er in overvloed. ‘Elke dag opnieuw, dat is in- herent aan zo’n proces. Ik voorspel CHV een grote bloei, maar dat kan alleen met het commitment van vele partijen. Erin geloven en je daadwerkelijk inzetten. De gemeente Rotterdam kan helpen met regelgeving, Woonbron door grond beschikbaar te stellen, de Hogeschool Rotterdam door studenten te leveren en de TU Delft met weer andere onderzoeksmogelijkheden. Dan is het ook echt een win-win.’ Duurzaamheid is over eigen hekjes springen. ‘Wat ik mooi vind aan CHV, een idee uit 2006, is dat het al heel wat stormen heeft overleefd, dankzij de mensen die erin blijven geloven en willen samenwerken. Het is begonnen met een ideetje van aantal mensen die een organisatie achter zich hadden, en nu gegroeid naar commitment van die organisaties zelf. Dat is een wezenlijk verschil.’