Column: Circulair BZK in zicht

01 oktober 2019

Tineke Beuker over Chaos en Inspiratie

In deze columns maak ik zichtbaar wat BZK, samen met anderen, doet om circulair bouwen het nieuwe normaal te laten worden. Om te laten zien waar BZK aan werkt en waar we naar toe gaan en daarmee beleid en praktijk wat dichter bij elkaar te brengen.

In mijn vorige column heb ik geschreven over genieten van mijn vakantie. Ondanks de muggen, regen, vermoeidheid en kapotte Toyota die 8 uur duurde om te repareren, heb ik erg genoten. Maar het was nog meer dan dat. Ik heb nieuwe vrienden opgedaan, ideeën voor nieuwe schilderijen en inspiratie voor volgende vakanties.

Net terug van mijn vakantie tref ik een volle agenda. Weinig tijd om bij te praten en na te genieten. Ook weinig tijd om mijn mails bij te werken, wat tot enige chaos leidt. Chaos betekent leegte, maar staat ook voor verwarring en het ontbreken van orde. Een beetje zoals mijn bureau er thuis uit ziet. En dan hebben jullie mijn eettafel nog niet gezien! Eens in de zoveel tijd wordt het ook mij teveel en schep ik weer wat orde in de chaos. Maar er zit bij mij altijd wel lijn in, hoewel ik kan begrijpen dat die voor anderen niet altijd duidelijk is als ik net met iets ben begonnen.

Het rapport van Drift lezend uit 2006 over transitiemanagement begin ik een beetje te begrijpen waarom ik mij op dit dossier zo op mijn plek voel: het ongeduld om van experimenten naar versnellen te komen, het orde kunnen scheppen in chaos en praktisch bezig willen zijn, al doende leren en al lerende doen.

In het rapport van Drift staat dat het meestal 1 tot 2 generaties (25-50 jaar) duurt voor een systeem veranderd is. Die veranderingen gaan vaak met horten en stoten: dan is het weer een paar jaar stil en dan komt alles ineens weer in beweging. Dus enig geduld is op zijn plaats.

DRIFT onderzoekt transities om beter te begrijpen hoe ze verlopen. Zo blijkt dat ondanks de grilligheid, vrijwel alle transities in fasen verlopen. Transities beginnen met een lange voor-ontwikkelingsfase, waarin het besef groeit dat het huidige systeem niet meer voldoet, nieuwe ideeën ontwikkeld worden en de eerste pioniers experimenteren. In de take-off fase komt er steeds meer maatschappelijke steun voor een verandering en beginnen ontwikkelingen zichzelf te versterken. Daardoor komt de transitie vaak in een versnellingsfase. In deze fase vindt de grote, structurele omslag plaats. In de laatste fase, de stabilisatiefase, komt het systeem weer tot rust in een nieuw evenwicht.

Wat ik zelf in de transitie naar een circulaire bouweconomie ook heel belangrijk vind in de huidige fase is inspiratie. En ondanks mijn volle agenda is er volop aandacht voor inspiratie.

Zo was BZK op 30 september naar Meijerijstad getrokken waar de jaarlijkse inspiratiedag werd gehouden. Deze dag biedt rijksambtenaren kans om met andere onderwerpen en thema’s in aanraking te komen dan hun eigen dossiers en de mogelijkheid om op een meer informele manier met medeoverheden en de praktijk in gesprek te gaan.

In mijn agenda ook een bezoek aan het project Superlocal in Kerkrade van woningcorporatie HeemWonen. Hier wordt in de praktijk kennis opgedaan waar ook anderen wat aan kunnen hebben.

Deze afspraak werd gecombineerd met een gesprek bij de Stadsregio Parkstad Limburg om nadere afspraken te maken over circulair bouwen en een CE strategie zoals in de regiodeal opgenomen.     

Over CE strategie gesproken, om regionale partijen te helpen circulaire ambities te vertalen naar een concrete aanpak die past bij de eigen lokale en regio-specifieke situatie en opgaven, worden er zes Regiodagen CE-aanpak georganiseerd in het najaar. Dit gebeurt in opdracht van het Rijk, IPO, VNG en de UvW.  

De Regiodagen CE-aanpak zijn bedoeld voor beleidsmedewerkers, project- of programmaleiders die bezig zijn met het vormgeven en realiseren van beleid/ agenda’s/ plannen of programma’s op het gebied van circulaire economie. Op deze dag wordt je kennis over circulaire economie verdiept en wordt op maat gemaakte regio-specifieke informatie geboden.  Het wordt je duidelijk hoe circulaire economie andere opgaven van gemeenten zoals de energietransitie, duurzaamheid en sociale opgaven kan versterken. Je krijgt handvatten voor het aanbrengen van een scherpere focus en het tot uitvoering brengen in je gemeente. Voor meer informatie over de Regiodagen en hoe je je kunt aanmelden kun je contact opnemen via:

Maar je kan ook inspiratie opdoen door te kijken naar voorbeelden van gebouwen waar circulaire aspecten zijn toegepast. Zo was ik op 26 september bij de opening van het nieuwe kantoor van Boersema Installatie Adviseurs in Amersfoort. Bij het ontwerp en de bouw is aandacht besteed aan het hergebruik van materialen en de losmaakbaarheid. En natuurlijk zijn er ook fouten gemaakt, maar ook die zijn er om van te leren. Ook is een Low Speed Ventilatie toegepast waarmee veel energie is te besparen. Maar je hoeft niet direct naar voorbeeldprojecten toe, ze zijn ook te vinden op:

Over inspiratie gesproken, mijn volgende column gaat misschien wel over keuzestress of (te weinig) tijd. Maar hij kan ook gaan over de brief van BZK aan de Tweede Kamer over de Milieu Prestatie-eis  Gebouwen of over Greenwashing. Je ziet, inspiratie genoeg voor een volgende column, alleen de tijd om te schrijven en de keuze waarover te schrijven…..

Tineke Beuker

Tineke Beuker

Tineke schrijft voor Cirkelstad regelmatig een column over circulaire bouweconomie. Zij werkt als senior beleidsmedewerker Circulaire Bouweconomie bij Ministerie van BZK.

< Partnerdag Cirkelstad: Ben jij erbij?! | NS en Haarlem geven ‘enz’ de ruimte om te experimenteren >