Tineke Beuker over kennis en andere zaken

In deze columns maak ik zichtbaar wat BZK, samen met anderen, doet om circulair bouwen het nieuwe normaal te laten worden. Om te laten zien waar BZK aan werkt en waar we naar toe gaan en daarmee beleid en praktijk wat dichter bij elkaar te brengen.

Binnen het BZK team circulaire bouweconomie sta ik onder andere aan de lat voor het thema kennis. Net als circulair bouwen is kennis een breed begrip. Deze twee gecombineerd doen mij duizelen bij het aantal onderdelen of invalshoeken en daarbinnen weer de inhoudelijke onderwerpen waaraan gedacht kan worden. Dat zorgt er voor dat ik al een tijd worstel om een goede rode draad op papier te krijgen waar BZK prioriteit aan geeft de komende jaren. Die worsteling doet mij denken aan het gezegde ‘wie schrijft die blijft’ maar ook ‘papier is geduldig’. Nu heb ik veel slechte eigenschappen van mijn vader mee gekregen en ongeduld is daar een van. Dus die worsteling met de rode draad is gaande, maar inmiddels heb ik een goed begin weten te maken, en lopen er al diverse initiatieven. Als onderdelen van het thema kennis zie ik kennisontwikkeling (wat nog steeds heel breed is), kennisoverdracht, innovaties en gedrag en bewustwording.

Ondanks dat de bouw een behoorlijk conservatieve sector kan zijn, met veel kleinere bedrijven, komen er binnen de bouwsector wel innovaties tot stand. Probleem is de introductie en opschaling, veel innovaties blijven hangen in de pilotfase. Wat BZK al doet om snel stappen te kunnen maken is via opdrachtgeverschap vraag en massa creëren om circulaire innovaties verder brengen. Dit gebeurt steeds meer via Rijksvastgoedbedrijf, Rijkswaterstaat en Rijksinkoop bij de aanbesteding van kantoren, GWW-projecten en inkoop van artikelen voor de rijksoverheid. Hiermee wordt ook aan bewustwording en gedragsbeïnvloeding bij opdrachtnemers en producenten gedaan.

Via kennisoverdracht van inkoop en aanbesteding kunnen ook lokale overheden een stimulerende en de markt uitdagende rol spelen. In 2018 zijn via RVO/PianoO decentrale overheden ondersteund bij ‘klimaatneutraal en circulair inkopen’. In 2019 zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor o.a. expertondersteuning en leernetwerken. De leernetwerken, waaronder die voor de bouw, starten op 4 april.

Ook waar het om kennisontwikkeling gaat wil BZK snel stappen maken. Die snelle stappen verwacht BZK niet met particuliere opdrachtgevers en klussers te kunnen maken. Deze groep van individuen is moeilijk te bereiken maar wel van belang in het lange traject naar een circulaire bouweconomie. Dus er wordt een begin gemaakt hen ook mee te nemen in het traject naar circulair bouwen via het platform Milieu Centraal.

Voor de snelle stappen op het gebied van kennisontwikkeling en – overdracht richt BZK zich op de medeoverheid, woningcorporaties en bouwers. Met deze groepen kan via concrete projecten kennis worden ontwikkeld die vervolgens via kennisoverdracht ook handelingsperspectief oplevert voor andere organisaties en woningeigenaren.

BZK ziet dat er al veel kennis wordt ontwikkeld door universiteiten, hogescholen en andere kennisinstellingen zoals TNO, al dan niet in samenwerking met bedrijven. Hierbij moet onderscheid worden gemaakt tussen fundamentele en praktische kennisontwikkeling. Voor beide vindt BZK de koppeling met de praktijk ofwel de toepasbaarheid van de ontwikkelde kennis van belang.

Een tweetal concrete projecten die door BZK worden ondersteund:

• Opcirkelen in de Bouw. Dit project komt voort uit een call van de Nationale Wetenschaps Agenda. TNO en diverse andere betrokken partijen zijn bezig om voor 2021 een digitale tool te ontwikkelen welke beleidsmakers en andere partijen inzicht gaat bieden in vraag en aanbod van bouwmaterialen en sloopafval op (middel)lange termijn. Als basis hiervoor worden prognoses van bouw, sloop, herstel en verbouw van woning-, utiliteitsbouw en infrastructuur gebruikt. Er worden kansrijke handelingsperspectieven geïdentificeerd voor (technologische) innovaties en beleid op het gebied van circulair bouwen.
• Het NRP-plan ‘Circulaire Economie voor renovatie en transformatie bestaande bouw’.  Partners van het Nationaal Renovatie Platform zijn geïnformeerd over wat circulair bouwen voor renovatie en transformatie van de bestaande bouw betekent, maar ook waarom het voor hen belangrijk is, wat circulair bouwen voor hen en zij voor circulair bouwen kunnen betekenen, en hoe ze er op praktische wijze handen en voeten aan kunnen geven. Het NRP blijft in 2019 extra aandacht aan circulariteit besteden.

Dit zijn twee losse, interessante initiatieven. Voor een meer structurele inzet zijn Platform 31, Cirkelstad, RVO en de Bouwagenda belangrijke bestaande organisaties waarmee BZK stappen zet. In mijn volgende column ga ik in op een aantal van hun projecten die door BZK worden ondersteund. Twee mooie projecten die ik toch al even wil noemen zijn het lopende project ‘Aardgasvrij en Circulair’ en het te starten project ‘Samen versnellen richting Bouwconvenant’. Maar ben je nieuwsgierig en wil je niet wachten op mijn volgende column dan kan je op 10 april op het podium van Cirkelstad op Building Holland hier al meer over horen, respectievelijk om 15.30 uur en 13.15 uur.