Column: Circulair BZK in zicht – over regelgeving

Tineke Beuker over regie en andere zaken

Over regelgeving

In deze columns maak ik zichtbaar wat BZK, samen met anderen, doet om circulair bouwen het nieuwe normaal te laten worden. Om te laten zien waar BZK aan werkt en waar we naar toe gaan en daarmee beleid en praktijk wat dichter bij elkaar te brengen.

Dit keer in mijn ogen een wat saaie column omdat het over regelgeving gaat. Misschien vind ik dit wel saai omdat ik mijn rijksambtenaren leven ben begonnen bij de Inspectie Volkshuisvesting. Ik kwam er al redelijk snel achter dat pure handhaving van regelgeving niets voor mij was. Net als bij het maken van regelgeving is een zorgvuldige woordkeus van wezenlijk belang. Kijken naar wat wel mogelijk is of hoe iets wel mogelijk gemaakt kan worden vind ik -nog steeds- veel interessanter. Maar regelgeving en handhaving zijn nodig als je het hebt over veiligheid, gezondheid en het milieu.

Gelukkig zijn er collega’s die het maken van regelgeving helemaal niet saai vinden. En het moet gezegd, door de inzet van regelgeving kan BZK circulair bouwen stimuleren en daarmee de milieudruk van de gebouwde omgeving verminderen. Als daarbij tevens wordt meegegeven waar BZK naar toe werkt wordt een stip op de horizon gezet waar partijen nu al rekening mee kunnen gaan houden bij de ontwikkeling en toepassing van materialen en producten.

In het Bouwbesluit is de milieuprestatie-eis voor gebouwen (mpg) opgenomen. Deze eis geeft het minimum niveau van de milieuprestatie die gebouwen moeten hebben. Met deze generieke prestatie-eis hebben de bouwende partijen zelf de vrijheid om te kiezen welke maatregelen ze willen treffen om aan die eis te voldoen. Daarnaast is in het Bouwbesluit vastgesteld hoe de milieuprestatie-eis moet worden berekend: de bepalingsmethode. Deze bepalingsmethode wordt door de Stichting Bouwkwaliteit (SBK) beheerd en onderhouden.

Maar aanpassing van regelgeving is niet iets wat snel kan worden geregeld, er is tijd nodig voor zorgvuldigheid, onderbouwing en verkrijgen van draagvlak voor een aanpassing. Ook de procedure via de Raad van State, de Tweede en Eerste Kamer kost tijd. Dat is de reden dat we niet van de ene op de andere dag de mpg kunnen aanpassen.

Maar hier wordt wel hard aan gewerkt want nog deze zomer zullen een aantal adviezen over de ontwikkeling van de mpg aan BZK worden verstrekt.

Er wordt nu gekeken hoe de waardering van circulariteit van bouwmaterialen en bouwproducten binnen de mpg kan worden vormgegeven. Zo wordt onderzocht welke indicatoren er bruikbaar zijn voor circulariteit, zoals demonteerbaarheid en repareerbaarheid. Ook wordt gekeken naar een aanscherping van de mpg voor woningen en kantoren. Het streven is dat deze aanscherping op 1 januari 2021 in werking kan treden. Tevens wordt een uitbreiding van de mpg naar andere gebruiksfuncties onderzocht.

Voor de langere termijn werkt BZK aan een visie op de ontwikkeling van de mpg tot 2030. In januari heeft BZK hierover een tweetal discussies met belanghebbende partijen gevoerd. Het doel is dat BZK de komende maanden hierover een visie uitwerkt die voor de zomer aan de Tweede Kamer wordt aangeboden.

Een wet die ik “interessanter” vind en die ook onder BZK valt is de Crisis- en herstelwet (Chw). Interessanter omdat via de Chw kan worden afgeweken van sommige regelgeving zoals het Bouwbesluit. Experimenten worden zo mogelijk gemaakt en de ervaring leert dat deze experimenten op termijn vaak leiden tot aanpassing van de betreffende regelgeving. Er loopt nu een aanpassing van de Chw om het versnellen van de woningbouw en het faciliteren van duurzame ontwikkeling nog meer te ondersteunen en stimuleren. Het wetsvoorstel ligt nu bij de Eerste Kamer. Als het wetsvoorstel daar is aanvaard, volgt de afkondiging in het staatsblad.

Een aantal belangrijke aanpassingen zijn:

  • De criteria voor deelname aan experimenten sluiten straks meer aan bij de transities van deze tijd, zo is ‘bijdragen aan de bestrijding van de economische crisis’ niet langer een harde eis. De experimenten moeten straks bijdragen aan duurzame ontwikkeling en economische structuurversterking of innovatie.
  • Nieuwe gebieden die willen deelnemen aan bestaande Chw-experimenten worden bij ministeriële regeling in plaats van bij een besluit aangewezen. De doorlooptijd gaat daarmee terug van 10 naar 3 maanden.
  • Ook wordt in 2019 de reikwijdte van de Crisis- en herstelwet verder verbreed. Straks kunnen projecten ook van onder meer de Huisvestingswet 2014, de Leegstandswet en de Erfgoedwet afwijken.

En als de Omgevingswet van kracht wordt in 2021 houdt de Chw niet op maar wordt onderdeel van de Omgevingswet. Er zit namelijk een experimenteerartikel in de Omgevingswet met eenzelfde strekking als nu de Chw.  Meer over de Chw vind je hier.

Nu ik toch de Omgevingswet noem, per januari 2021 wordt de Omgevingswet van kracht. Onder andere op het punt van circulair bouwen krijgen gemeenten onder de Omgevingswet meer ruimte om eisen te stellen. De landelijke milieuprestatie-eis in het Besluit bouwwerken leefomgeving van de Omgevingswet, kan via een maatwerkregel in het omgevingsplan voor gebieden of categorieën gebouwen worden aangescherpt. Concreet betekent dit dan dat er meer gebruik gemaakt moet worden van duurzame materialen bij de bouw.

Regels zijn belangrijk, maar de ruimte binnen de regels is nog veel belangrijker. Er worden soms belemmeringen ervaren die geen belemmeringen zijn omdat er in de uitvoering vaak meer mogelijk is dan partijen denken. Maar ook zijn mogelijkheden om van regelgeving af te wijken, zoals via de Chw, nog te vaak onbekend. Mocht je toch tegen belemmeringen aanlopen dan kan je dit melden bij de barrière-desk van Cirkelstad, een ondernemer kan dit ook bij het programma Ruimte in Regels melden. Binnen dit sinds 2014 lopende programma worden gemelde belemmeringen opgepakt en zo mogelijk weggenomen. Tot nu toe zijn via dit programma ongeveer 150 belemmeringen opgelost.  

Dus kijk naar de mogelijkheden en aan de slag om circulair bouwen samen verder te brengen.

Tineke Beuker

Tineke schrijft voor Cirkelstad regelmatig een column over circulaire bouweconomie. Zij werkt als senior beleidsmedewerker Circulaire Bouweconomie bij Ministerie van BZK.

 

< Noord-Brabant start samen met Dura Vermeer en Hoeflake pilot met het leveren van verlichting als dienst | Vooruitblik werkconferentie 2019 >