Zodra je als opdrachtgever of aannemer aan de slag wil met circulair bouwen, moet je keuzes maken. Er is immers niet één heldere definitie van ‘circulair’ met een eenduidig stappenplan. Wel zijn er elk jaar meer oplossingen op de markt. Demontabele bouwdelen, circulaire marktplaatsen, biobased, product-als-dienst. Waar begin je? Elphi Nelissen, decaan faculteit Bouwkunde aan de TU Eindhoven en voorzitter van het transitieteam Circulaire Bouweconomie, geeft haar visie.

Als je het niet doet ga je aanbestedingen verliezen

Een belangrijke eerste stap is om collega’s binnen de eigen organisatie bewust te maken van de kansen, vertelt Nelissen. “Binnen de organisatie draagvlak creëren om anders te gaan denken.” Dat kan met een idealistische insteek, maar zeker ook pragmatisch, “vanuit het businessmodel dat als je het niet doet, je straks aanbestedingen gaat verliezen.” De aanbestedingen worden steeds circulairder, weet Nelissen. “Dus als je nu een voorsprong opbouwt, heb je meer kans op werk.”

Kijk vervolgens naar je relaties met andere organisaties, om de keten circulair te maken. Dat kan via inkoop, waar er keuze is tussen verschillende leveranciers en materialen. “Kies altijd voor biobased in plaats van eindige grondstoffen, of gebruikte materialen in plaats van nieuwe.” Er zijn in de ervaring van Nelissen genoeg databanken waarmee inkopers de juiste afweging kunnen maken. Een tweede manier om circulariteit in de keten te bevorderen is via partnerselectie. “Denk na over wie je een gebouw laat ontwerpen en vanuit welke gedachte.”

De installatiebranche heeft een inhaalslag te maken

Bij partnerselectie ben je wel afhankelijk van vorderingen elders in de keten. Zo heeft de installatiebranche volgens Nelissen een inhaalslag te maken richting circulariteit. “Ook de installatietechnische vakwereld moet zich aangesproken voelen om de meerwaarde van materiaalhergebruik te herkennen. Daar hebben we een grotere achterstand dan in de bouw.”

Een drempel hier is het verdienmodel. Een circulair gebouw biedt idealiter dezelfde functionele eisen en comfort met minder installaties dan op de standaard manier, die bovendien langer meegaan. Dat is op het eerste gezicht niet aantrekkelijk voor een installatiebedrijf.

Hier kunnen product-als-dienst modellen een uitkomst bieden, zodat leveranciers via dienstcontracten de vruchten plukken van de langere levensduur. Nelissen: “Degene die eigenaar blijft is dan belanghebbende om zo lang mogelijk dat product te gebruiken en restwaarde te creëren.” Door hier als opdrachtgever naar te vragen, kan je circulariteit binnen de keten stimuleren. “Product-als-dienst heeft daarom onze aandacht binnen het transitieteam Circulaire Bouweconomie, onder de businessmodellen die we stimuleren.”

Of het nou gaat om het meekrijgen van collega’s of ketenpartners: laat zien dat circulair geen lastige extra kostenpost is, maar een beter alternatief. Nelissen: “De voorbeelden van circulair bouwen tot nu toe zijn mooi en aantrekkelijk. Dat zorgt dat we het willen hebben met z’n allen.”