De slotpresentatie van de Partnerdag 2023 werd gegeven door Lucas Simons, oprichter en directeur van NewForesight en SCOPEinsight en co-auteur van het baanbrekende boek ‘Changing the Game’. Ofwel: dé persoon om ons alles te vertellen over het versnellen en besturen van transities. De highlights van zijn presentatie op een rij.

Over de complexiteit van een duurzaamheidsprobleem 

Allereerst, wat onze vraagstukken zo ingewikkeld maakt? Volgens Lucas is dat de combinatie van 2 assen: de moeilijkheid van de verandering en het aantal stakeholders, allemaal met eigen belangen, dat moet meeveranderen.  

En daarmee slaat hij natuurlijk de spijker op de kop.  

We weten allemaal hoe moeilijk het is om thuis een nieuw merk frisdrank te introduceren – laat staan hoe ingewikkeld het is om maatschappelijke veranderingen als circulariteit, hernieuwbare bronnen en natuurinclusief bouwen te bewerkstelligen. 

Bovendien vereisen deze onderwerpen volgens Lucas een andere aanpak, met nieuwe businessmodellen, technologieën en productiemethoden. Ook dat maakt complex. 

En, oh ja, alle markten zitten in transitie. We zijn dus niet de enigen die stoeien met deze uitdaging. Al zijn er misschien meer gelijkenissen dan je denkt… 

Elke transitie is anders (en toch ook weer niet) 

Lucas beschrijft het verloop van een transitie als ‘een proces van opbouw en afbouw door 5 fasen met 5 sleutelprocessen’. Die fasen zien er zo uit: 

1. Inertia 

Alles gaat zoals het gaat en zit redelijk vast in silo’s. De urgentie is niet echt bekend of erkend, en wordt door sommigen zelfs ontkend.   

2. Inceptie 

Er komt beweging in en er worden bewegingen georganiseerd. Er ontstaat aandacht voor het probleem en de missie, evenals ruimte om te experimenteren.  

3. Competitie 

Het vliegwiel gaat harder draaien, waarbij koplopers ontstaan (en worden beloond). Nieuwe businessmodellen worden onderzocht, er ontstaat kennisdeling en er wordt flink geïnvesteerd. 

4. Synergie 

Er worden bredere plannen gemaakt voor opschaling en verankering, met meer oog voor goede randvoorwaarden én aansprakelijkheid van partijen.  

5. Institutionalisering 

De verandering is een feit – misschien zelfs een wet of regel. Het nieuwe systeem wordt geoptimaliseerd en achterblijvers worden feitelijk zelfs uitgesloten. Het nieuwe normaal is een feit. 

Tip van Lucas: zie een transformatie als een schaakspel. Gebruik het hele bord en werk met je stakeholders samen om allemaal de juiste positie in te nemen voor het beste resultaat. Want, zoals Lucas zegt, niemand heeft het ooit gered met alleen een paard of toren.  

Een reflectie op het nieuwe Collegeprogramma 

In het kader van transitie en systeemverandering is Lucas bij uitstek de persoon om ons nieuwe collegeprogramma tegen het licht te houden, inclusief alle bijbehorende fases. Zo zijn er verschillende plannen binnen de fases inspireren, activeren, implementeren, evenals het manifest voor Het Nieuwe Normaal en activatieprogramma’s.  

Een aantal suggesties van Lucas: 

• Een lobby voor opschalen; levensduurverlenging, onderhoud, herbestemmen 
• Circulair bouwen en ontwerpen in de volgende fase: 

• Vraag en aanbod creëren 

• Zorgen voor marktdifferentiatie (zodat koplopers zich kunnen onderscheiden) 
• Zorgen voor competitief voordeel 
• Meer druk zetten op achterblijven, zowel in de markt als bij opdrachtgevers en overheden 
• Vooruitgang meten met een KPI-raamwerk 

‘Het probleem is niet het probleem’ en 2 andere belangrijke uitkomsten 

 De 3 belangrijke uitkomsten om mee te nemen: 

1. Allereerst is volgens Lucas het probleem niet het probleem, maar een natuurlijke uitkomst van het huidige systeem.  

2. Ook gelooft hij dat er geen simpele oplossingen zijn. Sterker nog, volgens Lucas pakken we ‘t zelf eigenlijk vaak verkeerd aan. In zijn optiek proberen we als mensen te vaak simpele problemen op te lossen met moeilijke oplossingen, terwijl we ingewikkelde problemen met een simpele fix willen aanpakken. Zijn oplossing? Accepteren dat het een veranderingsproces is, met verschillende fasen.  

3. Tot slot gelooft Lucas dat elke fase zijn eigen eigenschappen en aanpak heeft. In iedere fase moeten we dus actief bepalen wat er moet gebeuren, wie wat moet doen, en natuurlijk wat we niet gaan doen. Check! 

Ben je partner of vriend van Cirkelstad en wil je de volledige presentatie teruglezen? Je vindt ‘m in de Cirkelstad App!