De Cirkelstad Rotterdam bijeenkomst onlangs stond in het teken van de architect. Ontwikkelingen als de enorme bouwopgave, maar ook de transitie naar een circulaire economie, vragen om een ander denken en doen. Hoe kun je als architect circulair ontwerpen? Wat is de waarde van een materialenmakelaar voor de rol van architect? En wat moet er veranderen om dat voor elkaar te krijgen? Daarnaast stelde het bedrijf Chainable zich voor als nieuwe partner van Cirkelstad Rotterdam.

Opschaling van bouwen met gebruikte materialen

Medeoprichter van Superuse Jan Jongert vertelt hoe hij zijn architectenbureau heeft opgericht en hoe hij circulair ontwerpt. Er zijn twee redenen waarom ze circulair ontwerpen; ten eerste willen ze hun steentje bijdragen om ‘earth overshoot day’ terug te dringen en ten tweede is de waarde van de materialen die we niet gebruiken en weggooien, veel te hoog. Superuse is begonnen in 1997 en werkte vanaf dat moment op een manier waar nog weinig ervaring mee was. De circulaire werkwijze moesten ze zelfstandig en op projectbasis ontwikkelen. Inmiddels is de wereld van de circulaire bouweconomie groeiende en is er behoefte aan tools die op grote schaal inzetbaar zijn.

Werkwijze van Superuse als architect:

1. Inventarisatie: naar beschikbare gebruikte materialen in de regio.
2. Schetsontwerp: gebaseerd op de gevonden materialen.
3. Oogstkaart: een tool om te zien hoeveel er is van welk materiaal is met welke afmetingen.
4. Voorlopig ontwerp: voorwerk voor de boodschappenlijst.
5. Boodschappenlijst: met benodigde materialen.
6. Dynamisch definitief ontwerp: een ontwerp dat nog flexibel is zodat materialen die tijdens de bouw ergens beschikbaar komen nog gebruikt kunnen worden in het gebouw.
7. Realisatie: oplevering van het project.
8. Milieu impact: een berekening van de impact op het milieu die achteraf gemaakt wordt.

In het tweede deel van de presentatie ligt de focus op circulaire bedrijventerreinen. Waarom? Een bedrijf is bij het productieproces alleen gefocust op één product, de rest is afval. Dat afval is misschien voor dat bedrijf niet interessant, maar er zijn genoeg andere bedrijven die dat afval als grondstof voor hun product kunnen inzetten. Daarvoor heeft Superuse de opensource tool Cyclifier ontwikkeld: een proces waarbij op gebiedsniveau waardeloze stromen voor het ene bedrijf een waardevolle stroom binnen hetzelfde bedrijf of voor een ander bedrijf kan opleveren.

Modulair bouwen  

Rogier Mentink van KuiperCompagnons, een multidisciplinair advies- en ontwerpbureau voor de fysieke leefomgeving, vertelt dat zij ambitie hebben om verdere circulaire stappen te ondernemen. Het bedrijf is bezig met een R&D project voor permanente circulaire woningbouw in samenwerking met een modulaire bouwer die o.a. gespecialiseerd zijn in het maken van noodopvang. De modules zijn volledig demontabel waardoor de stap naar een circulaire woonunit niet groot is, om te gaan gebruiken als ‘legoblokje’. De constructie is vrij traditioneel van beton en staal. Door gebruik te maken van dezelfde modules is het productieproces relatief simpel te realiseren. Met variatie in hoogte en in de gevels. De vraag van Rogier: Hoe maken we dit proces integraal en efficiënt? Als tip kwam naar voren om in gesprek te gaan met houtbouwers. Op deze manier zorgen voor CO2 opslag, een prettige sfeer en een beter binnenklimaat.

In het tweede deel van de presentatie kwam de volgende vraag centraal naar voren: Hoe maken we een traditioneel ontwerp meer circulair?

• Maak een connectie met de eindgebruikers van het product. Die staan over het algemeen vaker open voor circulariteit.
• Door met een circulair alternatief te komen, kan het project goedkoper uitvallen. Bouwers gaan namelijk uit van de nieuwprijs van een materiaal.

Interesse om en keer aan te sluiten bij Cirkelstad Rotterdam, waarvan de volgende bijeenkomst op 10 december is? Of mee te denken of doen aan een circulair bouwproject in  Rotterdam? Neem contact op via , iCircl.