Column: Houten plafondbekleding hergebruiken

Hermen van de Minkelis over lessen van slopers

Welkom bij de 6e post in de reeks “Lessen van Slopers”. In de reeks wordt veel stilgestaan bij de herbruikbaarheid van bouwproducten maar nog niet zozeer bij de doelgroep die deze producten momenteel afneemt van slopers. Voor de verandering wordt daar in deze editie bij stilgestaan.

Hergebruik in de bouw

Lang niet alle potentieel herbruikbare producten worden hergebruikt. Producten die wel worden hergebruikt, worden voornamelijk afgenomen door doe-het-zelfvers of kleine ondernemers en (nog) in mindere mate door aannemers bij grote bouwprojecten. Die circulaire projecten krijgen wel veel aandacht, wat niet onterecht is want de bouw is een enorme potentiële afnemer van tweedehands producten en in tegenstelling tot doe-het-zelvers kunnen aannemers verantwoordelijk worden gesteld voor hun materiaalgebruik.

Een uitdaging met hergebruik in de bouw is dat het (nog) erg complex is. Met Arjen Bosch van sloopbedrijf Hooijer Renkum is het gesprek aangegaan om een beeld te schetsen van de obstakels bij het hergebruiken van sloopproducten in bouwprojecten. In deze post wordt als voorbeeld gekeken naar houten plafondbekleding en wordt beredeneerd welke oplossingsrichtingen er zijn.

Houten plafondbekleding

Houten plafondbekledig komt veel voor in slooppanden, is een mooi product en hoewel het extra tijd kost om het netjes te doen, is het vrij eenvoudig te demonteren. Het komt dan ook regelmatig voor dat dit product tweedehands wordt verkocht. Voor de toepassing in nieuwbouw kan dit echter complexer zijn dan je zou denken. We kijken naar drie belangrijke obstakels:

1) Matchmaking. Slopers maken er steeds meer werk van om hun aanbod zichtbaar te maken en er wordt aan allerlei initiatieven gewerkt om dit makkelijker te maken. Zie bijvoorbeeld Insert of opalis.eu. Alsnog blijft het voor bouwaannemers lastig om het juiste materiaal te vinden:

• Niet alle nodige productinformatie wordt door slopers gedeeld.
• Producten uit een bestek moeten überhaupt (in de juiste hoeveelheid) beschikbaar zijn.
• Het moment dat producten besteld moeten worden, komt vaak niet overeen met de sloop.

Voor het voorbeeld van de houten plafondbekleding gaan we ervan uit dat de match gemaakt is. Bijvoorbeeld doordat het hout wordt hergebruikt door dezelfde opdrachtgever als van de sloop.

2) Even wennen. Oude gewoontes worden doorbroken. Dit kost in het begin veel energie maar wordt hopelijk normaal als hergebruik vaker voorkomt. Voor de aannemer en de architect is het bijvoorbeeld van tevoren nog niet zeker hoe het hout er na sloop uit zal zien. Dit vraagt om een adaptieve aanpak. Ook moeten de betrokken partijen een andere rol innemen dan ze gewend zijn. We kijken als voorbeeld naar een aantal stappen die van een sloper worden verwacht als leverancier:

3) Het bouwbesluit. Hoewel de planken na de bovengenoemde 4 stappen klaar lijken voor gebruik, is het in bepaalde situaties nog niet mogelijk om ze zomaar toe te passen in een nieuwbouwproject. Als voorbeeld wordt een publieke gebruiksfunctie genoemd waarbij de planken niet voldoen aan de regels voor brandveiligheid als ze in het plafond worden toegepast. Als gevolg komen er extra stappen bij die hergebruik ingewikkelder maken:

• De planken worden gecertificeerd waarvoor moet worden getest wat de brandbestendigheid is. Bij sommige soorten hout varieert dit per plank wat de testjes nog ingewikkelder maakt.
• De planken worden geschuurd voordat een brandvertragende laag wordt aangebracht.
• Afhankelijk van de testuitslag moet het hout met meerdere lagen geïmpregneerd worden.

Oplossingsrichtingen

Zowel binnen de bouw als binnen de sloopwereld valt er nog een hoop te leren voordat het normaal (en daardoor betaalbaar) wordt dat sloopproducten worden toegepast in (nieuw)bouw. Hieronder een aantal oplossingsrichtingen die de transitie kunnen versnellen:

Suggesties?

Ideeën en suggestie zijn welkom. Concrete oplossingen binnen de genoemde oplossingsrichtingen worden meegenomen in de volgende post. Dus ken je een rekenregel die nodig moet worden geüpdatet? Ben je betrokken bij een traject waar sloopmateriaal op grote schaal wordt verwerkt tot nieuwe producten? Weet je wie ervoor kan zorgen dat het inventariseren van slooppanden ver van tevoren gebeurt? Of heb je een ander idee? Mail het naar !

Doorlopend onderzoek 

Deze blog is onderdeel van een onderzoek naar de herbruikbaarheid van bouwproducten. In de volgende post wordt weer stil gestaan bij de invloed van producteigenschappen waar vorige keer een beginnetje mee gemaakt is. Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds en Cirkelstad. Het doel is om een handvatten voor herbruikbaar ontwerpen te ontwikkelen en te delen.

Hermen van de Minkelis

Hermen van de Minkelis

Sloopcheck

06 37401547

< Circulair BZK in zicht 2022 – Over chaos en opschaling | Met oog op het verleden bouwen wij de toekomst >