Wat een jaar was dit dan?! Aan het begin van het jaar zaten we nog vol op in de voorbereidingen van onze grootste werkconferentie ooit. Met een paviljoen van 100m2, een podium, innovatieboulevard, lounge, ronde tafels… en toen was daar ‘corona’! Dat heeft ons allen zeker kopzorgen gebracht. Was het niet zakelijk, dan was het wel privé. Wat het ook heeft gebracht, is het gebruik van een hele nieuwe digitale wereld. Waarmee we bijvoorbeeld de werkconferentie later in het jaar wel door konden laten gaan. 

Maar er is natuurlijk nog veel meer doorgegaan omdat het digitaal kon! Zo zijn we de Community sessies in het land digitaal gaan houden. Kunnen we de permanente marktdialoog elke maand houden tussen innovatoren en opdrachtgevers op landelijke schaal. En heb ik naast Kajsa Ollongren kunnen plaatsnemen tijdens de kick off van de city deal: Circulair en conceptueel bouwen. Een deal tussen (voorlopig) Almere, Utrecht, Leeuwarden, Nijmegen, Amersfoort, Dordrecht en de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Flevoland. De deal is gericht om een structurele vraag naar circulair bouwen (bestuurlijk) op te gang te brengen. En daarmee volledig in lijn met ons nieuwe collegeprogramma met de oproep aan de bouwsector om gezamenlijk 15% van onze nationale bouwopgave circulair en inclusief uit te voeren. We zijn al vast begonnen! 

Benieuwd hoe het jaar voor ons verlopen is? Hieronder tal van pareltjes. Eerst een paar getallen: 2941 LinkedIN volgers, 1535 Stadsbladabonnees, 31 Cirkelsteden, 201 partners en 11 vrienden. En aan de eerste 50 partners die reageren, mag ik het nieuwe boek van onze burgemeester, Jacqueline Cramer, weggeven. ‘Netwerksturing versnelt circulaire economie’ , daar kunnen wij het natuurlijk alleen maar 100% mee eens zijn. Stuur me een berichtje! 

Ondernemende groet! Enne… echt, let een beetje op elkaar. 
Rutger Buch,
gemeentesecretaris

Partnerdag 

Verbinden is nog nooit zo belangrijk geweest! De titel van de partnerdag stond enerzijds in het teken van het nieuwe collegeprogramma 2021-2023: ‘Het fundament is gelegd, op naar het Kantelpunt’. De komende drie jaar willen we ons vol inzetten om het Kantelpunt te bereiken in Nederland. Het punt dat er geen weg meer terug is, circulair bouwen als het nieuwe normaal. Dat kunnen wij natuurlijk wel willen, maar daar hebben we de hele bouwsector voor nodig. En dus… verbinden is nog nooit zo belangrijk geweest. Doe je mee? Hier een overzicht aan programma’s en projecten die lopen.

Anderzijds is verbinden in deze ‘schrale coronaperiode’ van belang. Om onze ambitie te blijven voeden, om de cross sectorale samenwerking te blijven voeden en niet te vervreemden van elkaar met als resultaat dat publieke en private partijen weer tegenover elkaar staan. En dus mooi om te zien dat er 201 collega’s van de 200 partners (woh!) waren ingelogd op de digitale partnerdag. Naast de inhoudelijke presentaties en gesprekken ook ruimte om elkaar te ontmoeten, vragen te stellen en eigen oproepen te plaatsen. Het komende jaar gaan we dit vaker doen! 

De nationale werkconferentie, maar dan digitaal 

Het was zoeken geblazen voor Wytze Kuijper! Normale situatie in maart: 3 dagen bouwbeurs Building Holland in de RAI Amsterdam met 15.000 unieke bezoekers. Nu in oktober: 3 dagen met een programma van 100 sprekers live uitgezonden vanuit een studio in Gorinchem. Coronaproof! Zeker, het is een gemis aan (veel) persoonlijke contacten. Maar een digitale conferentie biedt juist de toegankelijkheid voor het gehele programma. Je kunt precies op die momenten inloggen wanneer de presentaties interessant voor je zijn. 

En het was een interessant programma! De eerste dag werd duidelijk dat uit zowel onderzoek als de praktijk de infrasector de sector is die in de bouw het voortouw neemt wat betreft innovatie. Tijdens de tweede dag is, op weg naar het convenant ‘Circulair bouwen: Het nieuwe normaal’, de eerste versie gepresenteerd. De norm die laat zien wat Nederland zou moeten kunnen realiseren op de sectoren Gebied, Gebouw en Infra . De laatste dag hebben we bewust ‘facility management’ geprogrammeerd om die sector te verbinden aan het huidige netwerk.  

Aan het einde van de drie dagen hebben we kort teruggeblikt.

Nr 1 op de lijst van de ABN AMRO duurzame top 50 

Jaarlijks wordt tijdens Building Holland de ABN AMRO duurzame top 50 bekend gemaakt. En dus de vraag, wie staat er dit jaar op de eerste plaats? De jury heeft dit keer een passende keuze gemaakt, en alle 50 op de eerste plaats gezet. We  hebben elkaar kei hard nodig om de bouwsector te verduurzamen, en laat dit jaar ‘het samen’ nog eens extra benadrukken. 

Rutger Buch is op de gedeelde nummer 1 gekomen. En laat duidelijk zijn, die plek is juist een gedeelde plek met die 50 anderen binnen Cirkelstad die zorgen dat elke dag weer de beweging groter en sterker wordt. Denk aan de spinners, bouwheren, projectleiders, Raad van Toezicht, College van ambassadeurs en het kernteam. Het is een groot compliment dat we met z’n allen gekregen hebben! 

Vertrek van Michel Baars en Kaj van Leeuwen 

Michel treedt terug uit de Raad van Toezicht van Cirkelstad. Zoals hij aangeeft: ‘de volgende periode begint op institutionaliseren te lijken. Daar ligt mijn waarde niet. Dus goed om mijn plaats terug te geven. En nee, dat betekent niet dat ik als partner me helemaal terugtrek. Cirkelstad heeft veel betekent voor New Horizon en daar ben ik dankbaar voor. Dus partner blijven we zeker wel!’. Als laatste daad is aan Michel gevraagd om ons initiatief om –het alternatieve verkiezingsprogramma– te starten door als eerste een thema toe te voegen. In de week van de circulaire economie 2021 wordt het programma aan de politiek aangeboden met -right to copy-! 

Kaj heeft de groei van Cirkelstad actief meegemaakt en vormgegeven. En wel in de letterlijke betekenis. Namelijk alle communicatie-uitingen, in de periode vanaf de eerste Cirkelstad (Rotterdam) tot aan de 31 die nu actief zijn, komen van zijn hand. Zijn eerste daad was het aanpakken van de site www.cirkelstadrotterdam.nl, daarna volgde het Stadsblad, de special edition, de academie etc etc. Een beweging vormgeven in de eerste jaren vraagt om een allround  ‘aanpakker’, het is wel gebleken dat Kaj er zo een is. Wellicht is hij herkenbaar op zijn design kwaliteit, maar weet het ook te verbinden met techniek en processen. 

Het nieuwe normaal 0.1 

Daar is ie dan! De eerste versie van ‘Het nieuwe normaal’. Tot aan 2023 wordt er gewerkt binnen het auditprogramma ‘Samen versnellen’ aan wat we verstaan onder dé norm voor circulair bouwen. Rijksvastgoedbedrijf, Rijkswaterstaat, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht, Dura Vermeer, Van Wijnen, Volker Wessels, Synchroon en BAM nemen hierin het voortouw. 

Het nieuwe normaal 0.1 is opgesteld als een ‘tienkamp’. Op de verschillende disciplines van circulair bouwen moet je een minimale score behalen wil je mee kunnen doen. Deze minimale score is ‘Het nieuwe normaal’. De 100+ projecten die geaudit worden tot aan 2023 onderbouwen dit niveau. Vervolgens kun je op de verschillende disciplines hoger scoren ‘on je wereldrecord’ te behalen. Dit hangt vaak af van de projectfactoren en/of de partnerkeuze. 

En waarom nu al publiceren? Genoemde partijen ondertekenen in 2023 het convenant ‘Circulair bouwen: Het nieuwe normaal’. En gaan ze over tot de implementatie van deze norm in hun lijnorganisatie. Door elk jaar al de concept versies te publiceren, nodigen we andere partijen hier iets over te vinden, aan te vullen of mee te gaan doen zodat de norm direct al door meer partijen gedragen wordt. 

Nieuwe gezichten in het kernteam 

2020 was ook een jaar waarin een aantal partijen actiever in of met het kernteam zijn gaan optrekken. Gertjan de Werk is voor de zomer bij de provincie Zuid Holland gestopt en voor zichzelf begonnen. Ook direct het moment om in het kernteam mee te gaan draaien. Hij richt zich op de werklijn ‘professionaliseren’. Denk daarbij aan de huidige academie die hij op een volgend niveau gaat tillen. Of de lunchlezingen die we dit jaar gestart zijn. 

Emma van Dam vult voor de eerste keer de rol van ‘platform manager’ in! Ook zij is een zelfstandig ondernemer en zag dit als een mooie en diverse klus. Zij is zowel ons eerste aanspreekpersoon wanneer je vragen hebt over de organisatie Cirkelstad, als de persoon die met haar design kwaliteiten ons werk in een professioneel jasje gaat steken. 

Hans Ouwerkerk… en hij niet alleen! Hans heeft een fullservice communicatiebureau en helpt Cirkelstad met het Stadsblad, de special edition, de website, artikelen en wellicht gaan we nog starten met een eigen magazine. Om de partners meer achtergronden te geven over onderwerpen én praktische tooling aanreiken om aan de slag te gaan met circulair en inclusief bouwen.

Stil zitten kunnen we niet goed 

Ons collegeprogramma 2021-2023 is een oproep aan de bouwsector om samen 15% van de nationale bouwopgave circulair en inclusief uit te voeren. En dat is veel! Tijd om een eigen overzicht te maken aan projecten en programma’s die we zelf geïnitieerd hebben, of samen met andere partijen. Dan kunt je toch niet zeggen dat we stil hebben gezeten! Zie het overzicht dat Erik Meiberg presenteerde tijdens de partnerdag: 

Twee programma’s eens nader bekeken. Madaster heeft ons gevraagd om gezamenlijk mee te doen aan een prijsvraag van de MRA regio. Daar wisten we daadwerkelijk een prijs te winnen van €750.000,- in het voorstel van een ‘omgevingsregister’. Wat nou als de gehele regio gedigitaliseerd zou zijn, wat zijn dan de businesscases die kunnen ontstaan. Natuurlijk aangevlogen vanuit de bouw, maar vast ook van waarde voor andere sectoren. Kennis en ervaring willen we als Cirkelstad graag introduceren bij de andere regio’s. 

In samenwerking met Pianoo zijn er drie buyer groups vormgegeven. Een groep gericht op renovatie bij woningbouwcorporties, een groep gericht op de realisatie van circulaire scholen en de laatste is gericht op het toepassen van circulaire materialen. Alle (opdrachtgevende) partijen die meedoen werken enerzijds aan het aanpassen van het eigen beleid en anderzijds brengen ze een project in om ook anders te doen. 

We hebben een clubhuis! 

Je merkt dat een netwerk organisatie ongelooflijk effectief kan zijn in een aantal zaken. Zoals het doorwerken in deze coronatijd. We hadden al geen kantoor, dus om er niet naar toe te gaan is ook niet zo’n heel groot probleem. Maar… nu de ondersteuning naar de partners stapje voor stapje in omvang groeit, het kernteam bestaat uit meer mensen, blijkt het toch wel erg handig om elkaar met de regelmaat te treffen. 

Dus zijn we in en rond Utrecht gaan zoeken naar een betaalbare plek. Liefst één waar trein en auto vervoer elkaar makkelijk treft. Het leek erop dat we een plek gevonden hadden… maar onder het mom van #Durftevragen… Onze partner Dura Vermeer heeft net haar nieuwe hoofdkantoor geopend in Leidsche Rijn, Utrecht. Het kantoor heeft de titel ‘de verbinding’ meegekregen, zou het dan zomaar kunnen zijn dat zij in verbinding willen staan met partijen uit ‘het circulaire werkveld’? 

JA! Wat een mazzel hebben wij dan?! Vanaf nu kunnen wij elke woensdag terecht in De verbinding. Voor ons eigen kernteam overleg. Voorlopig tot aan de zomer 2021, kijken hoe het van twee kanten bevalt (moet best raar aanvoelen voor de Dura Vermeer collega’s kan ik me namelijk zo voorstellen). Enne… omdat het zo goed bevalt, als er partners zijn die graag hun assets, brainpower etc. willen delen. Kom maar op! 

Collegeprogramma 2021-2023: ‘Het fundament is gelegd, op naar het Kantelpunt’ 

In 2017 hebben we van Cirkelstad een coöperatie gemaakt met een eigen strategie. Verpakt als ‘collegeprogramma’ met een planning van 3 jaar. De strategie was vooral gericht op ‘opschaling’. Er voor zorgen dat we in meer Cirkelsteden actief zijn. Meer projecten doen, meer kennis delen en door onze omvang ook stap voor stap herkent worden in onze positie. 

De komende 3 jaar kunnen we daarop door bouwen, het fundament is gelegd. Nu willen we doorbouwen naar ‘het Kantelpunt’ in de bouwsector voor circulair en inclusief bouwen. Het is een oproep aan de gehele bouwsector om 15% van de nationale bouwopgave circulair en inclusief uit te voeren. Met die 15% denken we genoeg ‘economie’ achter ons te hebben waardoor er geen weg meer terug is. Circulair bouwen als ‘Het nieuwe normaal’. 

In het collegeprogramma is ook opgenomen ‘hoe wij werken’, hoe wij onszelf inzetten om met de bouwsector toe te werken naar die 15%. Namelijk vanuit de volgende 5 werklijnen. We werken vanuit de kern (de Cirkelsteden) eerst naar de leefwereld toe om vanuit referenties de systeemwereld om te buigen naar: Circulair bouwen ‘Het nieuwe normaal’.  

1. Cirkelsteden. Het netwerk van lokale communities die laten zien hoe private en publieke partijen gezamenlijk maatschappelijke vraagstukken weten te integreren in de sector. 

2. Community Building. De katalysator van nieuwe ideeën, verbindingen en evenementen. 

3. Programmeren. Het initiëren van en meedoen aan projecten en programma’s. 

4. Professionaliseren. De thematiek op het niveau brengen van een nieuw vakgebied. 

5. Normaliseren. De thematiek op het niveau brengen van ‘Het nieuwe normaal’. 

Met CB23 naar een volgend niveau 

De rol die we hebben in de regieraad van CB23 is van belang willen we het pad naar ‘normaliseren’ inhoud geven vanuit onze koplopers achterban. CB23 is juist een platform waar het rijk en branches vertegenwoordigd zijn onder (de vakinhoudelijke proces-) begeleiding van de NEN. Boeiend om van dichtbij mee te krijgen hoe het rijk vorm en vastigheid krijgt met de leidraden die vanuit het platform (met een behoorlijk aantal aangesloten partijen uit het veld) worden opgesteld. 

Naast de plek in de regieraad zijn we op verschillende plekken aan de slag gegaan. Partners zitten de actieteams voor, weer andere partners maken deel uit van de actieteams en partners treden op als tekstschrijvers van de leidraden. Sinds kort stellen we ook de kennisagenda op. Wat zijn de thema’s die om uitwerking vragen door een actieteam? Van de thema’s die op de shortlist komen stellen wij een greenpaper samen waarna de NEN een actieteam samenstelt. Benieuwd waar we staan in 2023, het jaar waarop het rijk aangegeven heeft om ‘het basiskamp’ gereed te hebben. Tevens het jaar waarop wij ons convenant ‘Circulair bouwen: Het nieuwe normaal’ gaan ondertekenen. 

Meedoen aan een van de actieteams? 

Voor-de-lunch-lezingen 

Meer en meer komt de roep om ‘implementatie’. Dat het niet ‘alleen’ meer gaat over de mensen die meedraaien in Cirkelstad, het gaat meer en meer over de collega’s van hen. Om het onderwerp van circulair bouwen de organisatie in te krijgen. Dat collega’s het gaan begrijpen en het operationeel mee kunnen nemen in hun werk. Opschaling van binnen uit dus. 

Toen deed de kans zich voor dat aan de ene kant Jamaica den Heijer, die net voor haar zelf ging werken, met het idee rondliep om lunchlezingen te geven. Elke sessie heeft een korte introductie en vervolgens het onderwerp toepasbaar maken voor de praktijk. Een korte opleiding eigenlijk. En aan de andere kant nam Provincie Zuid-Holland net het besluit om actief werk te maken van een biobased programma. Om partijen rond dit thema te interesseren én uit te vragen wie actief aan de slag wil gaan. Deze twee gecombineerd heeft geleid tot een ‘voor-de-lunch-lezingenreeks’ over biobased bouwen. 12 sessies met boven verwachting veel aanmeldingen… wat proeft naar meer! Volgend jaar staat er in ieder geval een MKB-reeks op de agenda. 

Spinners 

En ook dit jaar zijn er weer partijen die de rol van Spinner op zich hebben genomen. Om in hun eigen stad te verkennen of het slim is, handig is, van waarde is een Cirkelstad op te starten. Dat maakt dat we nu in 31 steden (van verkennend tot volwassen) actief zijn?! Dat had ik serieus niet durven denken of dromen. Maar geeft een hoop zekerheid om de komende 3 jaar door te groeien naar een nationaal dekkend netwerk van 50 steden. 

Nieuwe spinners of nieuwe steden bij bekende spinners: