2. Circulaire Producten en Reststromen

Wat zijn de beste circulaire alternatieven en waar zit het verschil? Waar vind je deze materialen, en welke processen zijn nodig om ketens te sluiten? Binnen dit thema geven we een beknopt antwoord op de meest gestelde vraag uit ons netwerk. Benieuwd waar deze thema’s op gebaseerd zijn? Dat kun je hier lezen.

Praktische vraag

Hoe richt je een bouwproces in zodat secundaire materialen daadwerkelijk een kans krijgen?

Op dit moment zijn (lokale) vraag en aanbod, en de bijbehorende logistiek nog niet goed op elkaar afgestemd. De wens is dat dit lokaal georganiseerd wordt, maar in ieder geval dat kringlopen worden gesloten. Er zit een moeilijkheid om geschikte materialen te vinden in de benodigde hoeveelheden en daarnaast de beschikbaarheid te garanderen voor het tijdschema van de bouw.

Om secundaire materialen een volwaardige plek te geven in een bouwproces, zijn twee dingen cruciaal:

  1. Ga in het ontwerp uit van het gebruik van secundaire materialen. Dat vergt expertise van het ontwerpteam en vroegtijdig betrekken van de markt. Lees hierover meer in het Greenpaper Hoogwaardig Hergebruik.
  1. Zorg dat er genoeg tijd is tot aan de daadwerkelijke bouw, om de benodigde secundaire materialen te vinden en klaar te maken voor toepassing.

Dit betekent dus dat het ontwerp- en bouwproces niet meer lineair is, maar flexibiliteit in het ontwerp en meerdere iteraties tussen ontwerp en daadwerkelijke beschikbaarheid van secundaire materialen nodig zijn. Zo helpt het om interne en externe ontwerpers met de juiste expertise bij elkaar te zetten. Bij het afstropen van een donor gebouw moet er gekeken worden naar de kwaliteit van de materialen en wanneer deze vrijkomen. Het beste resultaat zal behaald worden wanneer het ontwerp- en het uitvoeringsteam nauw samenwerken op basis van de gestelde ambitie.

Op deze manier kan het ontwerp maximaal afgestemd worden op afmetingen, kwalificaties, etc. van beschikbare materialen. Ook zal er in veel gevallen tijdelijke opslag geregeld moeten worden (donor gebouw of een partij die kan ontzorgen in de opslag van het materiaal). Houd er rekening mee dat weinig materialen één op één opnieuw toegepast kunnen worden, en er dus een bewerking nodig is in bijv. een bouwhub.

Lees ook: Leiden eerste gemeente met circulair sloopbeleid.

Relevante initiatieven

Een greep uit de verschillende initiatieven die je zouden kunnen helpen:

Beslisboom Hoogwaardig Hergebruik Bouwproducten.

Circulair bouwen daagt de markt uit om bouwelementen en –componenten direct één op één hoogwaardig her te gebruiken. Kwaliteitstoetsing van her te gebruiken bouwproducten is relatief nieuw. Doordat deze producten direct van de sloop, naar opslag of een (nieuw)bouwproject gaan, zijn ze niet (meer) voorzien van een kwaliteitsverklaring of CE-markering. Hoe bepalen we de kwaliteit van deze 2e of 3e hands bouwproducten in relatie tot kwaliteitsborging en wet‐ en regelgeving? Het resultaat is een eerste uitwerking van een praktisch hulpmiddel voor de kwaliteitstoetsing van (mogelijk) her te gebruiken bouwproducten voor alle betrokken partijen.

Rapport verkenning
(circulaire) bouwhubs.

Een bouwhub is mogelijk een belangrijke schakel in het verminderen van uitstoot en van afval. Een (circulaire) bouwhub is in essentie een centrale locatie, meestal buiten de stad en opgezet om grote bouwprojecten in de stad of regio facilitair te ondersteunen.
Op deze hublocatie ontstaat een op- en overslagfunctie waar grotere hoeveelheden
materialen naartoe worden gebracht en opgeslagen. Vervolgens wordt het materiaal in kleinere hoeveelheden met kleiner materieel naar een bouwplaats getransporteerd voor de productie. Door deze logistieke hub in te zetten, vermindert de logistieke druk op en rond de bouwlocatie en de CO2-uitstoot.

Gebruik van donormaterialen (Referentie Gorlaeus gebouw Leiden).

Haal constructies van bestaande, overbodig geworden gebouwen zó uit elkaar dat je de herbruikbare onderdelen kunt ‘doneren’ aan nieuwe bouwprojecten en inzetten in nieuwe constructies. Het IMd-idee van het ‘donorskelet’ is inmiddels uitgegroeid tot een volwassen concept dat zijn weg vindt naar de projectpraktijk. Een van de jongste toepassingen van deze circulaire variant op het Material Driven Design heet Biopartner 5: de multifunctionele nieuwbouw voor Biopartner Center Leiden, naar ontwerp van Popma ter Steege Architecten, en i.s.m. onder andere Beelen.nl. Ook is het mogelijk het eerste ‘paris-proof’ gebouw van Nederland.

Meer weten?

Vragen, nieuwe inzichten of wil je graag het gesprek aangaan? Laat het ons weten:
Dit thema kwam vorig jaar ook in de Top 10 voor. Benieuwd welke vraag we toen beantwoordt hebben? Dat kun je hier lezen.

Meer Top 10