Volgens de VN woont 55% van de huidige wereldbevolking in de steden en dit aantal zal naar verwachting stijgen tot 68% in 2050. Sub-Sahara Afrika wordt vaak beschouwd als de regio met de snelst groeiende stedelijke gebieden. Het continent verstedelijkt sneller dan enig ander deel van de planeet. De 1,1 miljard inwoners van Afrika zullen waarschijnlijk in 2050 verdubbelen, en meer dan 80% van die toename zal zich voordoen in steden, met name sloppenwijken. “Sloppenwijken zijn een symptoom van een stad die niet langer voldoet aan de behoefte van de grote meerderheid van de mensen. Een systemische verandering is nodig om dit probleem aan te pakken. Om deze reden, en omdat het hier gaat om een ontzettend groot deel van de wereldbevolking, zijn sloppenwijken belangrijke leverage pointsvoor een transitie naar een circulaire economie die een duurzaam bestaan van arme stadsbewoners ondersteunt,” aldus Benedetta Kyengo, oprichter van het project Nyumbani (Swahili voor thuis).

Benedetta werd geboren in Viwandani, een industriële sloppenwijk met ongeveer 40.000 inwoners in Nairobi, en woonde daar de eerste 27 jaar van haar leven. Na een opleiding Mechanical Engineering te hebben gevolgd in Kenia, kwam zij in 2012 naar Nederland om daar een bachelor aan University College Utrecht en een master Sustainable Business and Innovation aan Utrecht Universiteit te doen. “Mede dankzij mijn academische en culturele achtergrond ben ik uitermate gedreven om circulaire concepten toe te passen in de context waar ik ben opgegroeid. Daar zit ontzettend veel potentie in.” Samen met Metabolic Foundation besloot zij een project op te zetten in Kenia waarmee ze deze kennis wil overbrengen naar haar gemeenschap. Metabolic Foundation, de dochterorganisatie van Metabolic, is opgericht om samenwerking te creëren tussen ontwikkelaars van open technologie en innovatieve gemeenschappen overal ter wereld.

Op zoek naar een goedkoop materiaal voor de allerarmsten

Dankzij haar jeugd in Viwandani weet Benedetta goed waar de prioriteiten van mensen uit haar gemeenschap liggen: “Een van de dingen die mensen het meest bezighoudt is de angst voor brand.” Vanwege de hoge dichtheid en de brandbare materialen die worden gebruikt voor het bouwen van huizen, breiden branden zich zeer snel uit. In Viwandani vinden regelmatig branden plaats – bijna twee keer per maand. “Wanneer je circulariteit naar lage-inkomenslanden wil brengen, moet je altijd in je achterhoofd houden dat duurzaamheid geen prioriteit is voor mensen die elke dag moeten vechten om genoeg eten op tafel te krijgen.” Een uitdaging die Benedetta zag, is een tekort aan duurzame materialen die bovendien aansluiten op de behoeftes van mensen in ontwikkelingslanden – zoals brandveiligheid en betaalbaarheid.

Met dit als uitgangspunt begon Benedetta samen met haar team bij Metabolic Foundation aan het ontwikkelen van een materiaal dat lokaal kan worden geproduceerd en verkocht als alternatief bouwmateriaal. “Van zwerfplastic en zand kunnen we modulaire huizen te bouwen die die betaalbaar, brandveilig en ook nog eens circulair zijn.” Bakstenen van zwerfplastic en zand kunnen worden geproduceerd met lokaal beschikbare materialen en zijn goedkoper dan de huidige manier van huizen bouwen. Een bijkomend voordeel is dat zwerfplastic als een waardevolle input wordt gezien in plaats van alleen maar een ergernis om vanaf te komen, en dat de bakstenen dankzij het modulaire ontwerp weer opnieuw gebruikt kunnen worden. Ook kunnen de bakstenen weer gesmolten worden om vervolgens opnieuw gevormd te worden. “In Nairobi zullen we een social business opzetten waar alle winst wordt besteed aan het uitbreiden van het bedrijf en het verbeteren van de leefomstandigheden in sloppenwijken.”

Na een maand in Kenia te hebben doorgebracht om een eerste basis te leggen, zijn Benedetta en haar team nu klaar om de eerste pilot te bouwen: een essentiële stap die als voorwaarde zal dienen voor een bredere institutionele financiering en opschaling van deze aanpak. “Bovendien is het belangrijk voor de gemeenschap om het product te zien voordat zij investeren in het verbeteren van hun huis,” zegt Benedetta.

Voor de pilot is een crowdfunding actie opgezet. De actie is te steunen via igg.me/at/nyumbani. Benedetta: “Met de huidige trends van urbanisatie is het ontzettend belangrijk om goede circulaire oplossingen te ontwikkelen in de context van sloppenwijken. Doneer alsjeblieft wat je kan, en als het project je inspireert, deel het dan met je netwerk”.

Meer info: Benedetta Kyengo | 020 369 0977