Absolute voorwaarde is een vroegtijdige en intensieve samenwerking tussen architect, houtbouwers en adviseurs.
Modulaire bouw, prefabricage en bouwen in hout. Het wordt gezien als dé toekomstige manier van bouwen in Nederland, vanwege de lage milieu-impact van de materialisatie. Men ziet wel problemen met andere topics, zoals de bouwfysica en comfort in relatie tot oververhitting/TO-juli, ontwerpvrijheden voor de architect en de hogere energiebehoefte. Met de ontwikkeling OAK in Eindhoven laten wij zien dat al deze topics elkaar zeker niet bijten, maar juist heel goed samen gaan!
OAK is een ontwikkeling van 45 grondgebonden houten woningen in Bosrijk te Eindhoven. Met OAK zijn we opzoek gegaan naar een integraal woonconcept, waarbij geen thema zou onder moeten doen van een ander. Centraal staan drie lessen betreft prefabriceerde woningen in houtskeletbouw, namelijk de architectuur, het comfort en de duurzaamheidsprestaties.
Modulair bouwen kan divers, kwalitatief en architectonisch hoogwaardig zijn
Bij prefabricage denken we al snel aan standaardisatie. Is dit niet een beetje saai en monotoon?
Wij zien bij OAK dat het de architect samen met de houtbouwer lukt om een gevarieerd woningaanbod te ontwerpen van hoogwaardige architectonische kwaliteit. Dit gaat niet altijd even vlekkeloos, maar doordat deze partijen vanaf de eerste schetsen al intensief samenwerkten, zijn er diverse en kwalitatief hoogwaardige woningen ontstaan. Ofwel, een pleidooi voor architecten en houtbouwers om vroegtijdig de samenwerking op te zoeken.
Aandachtspunt is wel het aantrekken van een ervaren en adequate houtbouwer, door de wildgroei aan houtbouwers de laatste jaren.
Bouwfysica, comfort, TO-juli en houtskeletbouw gaan goed samen
Een houten gebouw vergt wat aandacht omtrent bouwfysica comfort, zoals geluid en koeling in de zomer. Zeker nu met de TO-juli eis, de wettelijke indicator die de oververhitting van een gebouw aangeeft, zien we dat actief koelen (door een warmtepomp) vaak als oplossing wordt toegepast voor een houten woning.
Met OAK laten we zien dat het mogelijk is om de woning op een passieve manier koel te houden. Dit is gelukt door een combinatie van de volgende maatregelen:
- Strategisch gepositioneerde en mee-ontworpen houten lamellen, zonneschermen en overstekken als zonwering
- Groene gevels en pergola’s
- Zomernachtventilatie
Met name die laatste heeft een goede impact op de TO-juli. Middels gedetailleerde berekeningen blijkt dat de woning niet oververhit raakt in de zomer.
Hoge duurzaamheidsprestaties op verschillende thema’s is goed haalbaar
In de tenderfase hebben we enkele beloftes gemaakt. Deze blijken goed haalbaar te zijn, als er intensief en vroegtijdig wordt samen gewerkt door het ontwerpteam. We praten over:
- Alle woningen zijn energieneutraal (BENG-3 = 100%);
- De MPG is 0,5 (wat in 2030 de standaard wordt);
- Meer dan 70% van de materialisatie is ‘circulair’. Dat wil zeggen biobased of hergebruikt materiaal (van gerecycled tot en met direct hergebruik);
- Ten opzichte van een vergelijkbare traditionele ontwikkeling; *
- Besparen we 450 ton CO2 tijdens de bouw, door minder logistieke bewegingen, kortere bouwtijd en de opslag van CO2 in hout
- (Dat zijn 90 retourtjes Amsterdam naar Bali met het vliegtuig)
- Besparen we jaarlijks 100 ton CO2 door het mobiliteits- en energieconcept
- (Dat is gelijk aan de jaarlijkse CO2-opname van 4.000 bomen)
Kortom: modulair houtskeletbouw kan divers zijn in architectuur en is ook gezond en comfortabel. Daarnaast presteert het op allerlei duurzaamheidsprestaties over verschillende thema’s heen excellent. Je moet wel weten wat je doet en absolute voorwaarde is een vroegtijdige en intensieve samenwerking tussen architect, houtbouwers en adviseurs. Qua prijs wordt het ook steeds meer concurrerend met beton. Wij zien geen reden meer om niet in hout te bouwen. En u?
Wil je meer zien van de ontwikkeling, wat de standaard wordt in 2030? Check dan de video hier onder!
*Toelichting op CO2-uitstoot
In de eenmalige uitstoot blijkt volgens dit onderzoek dat een gemiddelde HSB-woning 6,24 ton minder CO2-uitstoot dan een traditionele woning alleen al vanwege het minder materiaalgebruik. Daarnaast wordt er ook nog in een gemiddelde houten tussenwoning 11 ton CO2 opgeslagen. Tot slot is met de ontwikkelaar nagegaan dat tijdens de bouw minder transport bewegingen en machines nodig zijn tijdens de bouw.
In het jaarlijks gebruik is een energieneutrale woning vergeleken met een woning die zou voldoen aan de huidige BENG-eisen (bespaart 90 ton CO2 per woning). Door gebruik van deelmobiliteit in OAK blijkt dat volgens dit onderzoek dat er 7,8 ton CO2 bespaard wordt.
Auteurs: Menno Schokker en Sebastiaan Knepper, adviesbureau Merosch