Meedoen is nog nooit zo urgent & makkelijk geweest! 
Transitie gaat gepaard met chaos, weerstand, dwarsdenkers, gangmakers, ontkenners en mensen die gewoon beginnen. Beginnen met een project. Met de verkenning, met de verdiepingsslag. Ik vind het gaaf dat steeds meer mensen zich vrij voelen om conventies en tradities, ideeën over hoe het hoort, los te laten. De rol van de koplopers in de regio Utrecht e.o. wordt steeds bestendiger, de organisatiegraad versterkt zich, ambtelijk – bestuurlijk & in beleid en strategie & het daarmee het verder uitbouwen van het Cirkelstad netwerk van partners. Ik bemerk meer uitgesproken ambities, commitment en lef. Bouwbesluit is voor achterblijvers!  

Weg van de circulaire terminologie 

Waar circulaire (bouw)economie ooit begon vanuit de gedachte van geen afval,  zijn we inmiddels beland in het besef dat je deze grote (ver)bouwopgave in de regio niet alleen voor elkaar krijgt. De opgave is te groot dat werken vanuit alleen je eigen uitgangspunten en vakspecialistische terminologie zijn beste tijd gehad heeft. In de regio Utrecht heeft dat geleid tot de Alliantie Cirkelregio Utrecht | Samen naar een circulaire samenleving. Gewoon door in eerste instantie met elkaar in gesprek te gaan, dat is inmiddels 5 jaar geleden gestart, door in elkaars wereld te gaan staan, elkaars taal te leren spreken en begrijpen, elkaars belangen en rollen leren duiden om zo te werken vanuit gelijke grondslagen aan verschillende werklijnen die relevant zijn voor de regio en de deelnemers.  

Het Landelijke programma Samen Versnellen, waar o.a. Gemeente Utrecht aan meedoet laat zien hoe je vanuit verschillende perspectieven, thema’s en werkvelden tot een bovenwettelijke standaard en normalisatie kan komen: Het Nieuwe Normaal 0.2 (HNN 0.2). Wetgeving is voor achterblijvers, HNN is voor de ‘bouwers aan de toekomst’  

De kracht van koppelen 

De verbinding tussen de verschillende werkvelden en belangen vanuit gelijke grondslagen is het vliegwiel geworden in de regio Utrecht. Vandaag in de regio update van Utrecht een inkijkje hoe die samenwerking ontstaat en zich ontwikkelt. Als we weten waar we aan bij willen dragen en wat we tussentijds willen bereiken dan is koppelen niet complex, maar maakt het de opgave compleet (holistisch), betekenisvol, haalbaar en schaalbaar.  

Samenhang der dingen

Vanuit de Buyergroup Bouwmaterialen – het circulaire alternatief, een initiatief van PIANOo en Cirkelstad, waar vanuit de regio Utrecht o.a. de gemeenten Utrecht en Amersfoort, Portaal aan deelnemen zijn drie onderzoeken geïnitieerd; 1. Wat kunnen we leren van Slopers – door Sloopcheck, 2. Wat vertellen meetinstrumenten mij wel of (nog) niet over het meten en monitoren van circulariteit – door Eco-Intelligence en 3. Hoe stel ik, met de kennis en inzichten uit de onderzoeken 1 en 2, de juiste vraag en waar liggen mogelijke belemmeringen intern of extern om te vragen om circulaire alternatieven op basis van de 8 bouwprincipes van Copper8. 

#Hoeishet Kim Simons @ Provincie Utrecht 

In 2020 hebben de provincie en het Utrecht Sustainability Institute (USI), samen met veel regionale partners een inspiratiedocument voor circulair provinciaal beleid ontwikkeld:  de Circulaire Doelenboom. Het document geeft verrijkende suggesties hoe de organisatie op al haar beleidsthema’s meer circulair kan werken, zowel op de lange, middellange als korte termijn.  

In 2021 heeft dit geleid tot vaststelling van een Beleidsvisie Circulaire Samenleving 2050 waarin de provincie haar circulaire ambities beschrijft. Deze visie wordt op de korte termijn uitgevoerd middels een uitvoeringsagenda die jaarlijks wordt geactualiseerd. Voorbeelden van concrete acties uit deze agenda zijn het opstellen van een convenant duurzaam bouwen en een onderzoek naar circulaire gebiedsontwikkeling.  

Met het convenant streeft de provincie naar een integraal afwegingskader op thema’s zoals circulariteit, klimaatbestendigheid en energie om de enorme vraag naar nieuwe woningen zo duurzaam mogelijk in te vullen. De afspraken worden gemaakt met decentrale overheden en bouwbedrijven. Het onderzoek naar circulaire gebiedsontwikkeling is bedoeld om een leidraad te creëren die door gebiedsmanagers en projectleiders gebruikt kan worden in verschillende (gebiedsgerichte) opgaven. Het duurzaam behouden en versterken van verschillende regionale waarden alsmede duurzaam aanpassingsvermogen en veerkracht, zijn uitgangspunten voor het onderzoek. De komende periode staat in het teken van strategieontwikkeling als nadere uitwerking van de beleidsvisie.   

#Hoeishetmet Tim Bulters @Alliantie Cirkelregio Utrecht 

De regio als motor van de transitie 

De circulaire economie gaat de hele maatschappij aan: overheden, bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en inwoners. Je hebt ze allemaal nodig, het gaat om de hele economie en dus om ons allemaal. In Utrecht werd in 2016 een start gemaakt met een regionale samenwerking. Verschillende organisaties met een interne doelstelling om bij te dragen aan de circulaire economie sloegen de handen ineen en vormden Cirkelregio Utrecht: een netwerk van professionals die inzien dat je samen verder komt dat los van elkaar. In 2019 ontstond binnen Cirkelregio een netwerk van bestuurlijke ambassadeurs aan toegevoegd om ook de bestuurlijke daadkracht te bestendigen. Zij kwamen op 17 september nog bij elkaar.  

Anno 2021 is de samenwerking vormgegeven in zeven inhoudelijke coalities: bouw, biobased economy, gebiedsontwikkeling, ondernemerschap, monitoring, inkoop en het ambassadeursnetwerk. 

Enkele voorbeelden van waar we mee bezig zijn: 

• Bij circulair bouwen wordt gewerkt aan regionale afspraken voor integraal duurzaam bouwen, dus energieneutraal, circulair en klimaatadaptief. 

• Bij circulair ondernemerschap hebben we het regionale Servicepunt Circulair, een helpdesk voor ondernemers die circulair willen.  

• Bij monitoring van de circulaire economie wordt gewerkt aan een inzicht in de regionale grondstofstromen, op basis waarvan we nog beter kunnen bepalen waar de prioriteit zou moeten liggen. 

Genoeg mooie voorbeelden! De partners binnen Cirkelregio blijven constant samen op zoek naar hun eigen rol in de enorme maatschappelijke opgave die de transitie naar een circulaire economie is. 

Meer weten of samen werken, zie https://www.cirkelregio-utrecht.nl/ of mail naar . 

#Hoeishetmet Koen van der Hoorn @Universiteit Utrecht 

Circulariteit verspreid zich als een lopend vuurtje: er ontstaan steeds meer mooie samenwerkingsverbanden.  Concreet staat er circulair nog niet veel zichtbaars maar in alle ontwikkelingsplannen heeft het een serieuze plek, en dat is mooi. 

Ook bij aanbestedingen van meubilair, afval (en overige facilitaire zaken), ontmanteling, renovatie, nieuwbouw als herontwikkeling staat het onderwerp serieus op de kaart.  Het gaat dus werkelijk gebeuren! 

Een klein maar gaaf onderdeel is onze energieleverende, demontabele parkeergarage mét materialenpaspoort die op dit moment gebouwd wordt. De schanskorven worden momenteel gevuld door studenten en medewerkers van de UU. De vulling komt uit allerlei hoeken zoals de Domtoren (via Brokkenmakers), het KPMG-gebouw en materiaal uit ‘oude’ schanskorven (via Axel Hendriks van Beelen Next) – wat de kracht van een netwerk en samenwerking weer onderstreept. Onderzoekers en studenten vanuit het departement Biologie gaan de schanskorven gebruiken als living lab. Kortom: een hele toffe samenwerking tussen onderzoek, onderwijs, studenten, medewerkers en marktpartijen.  

#Hoeishetmet Arjan Vreugdehil @OBB speelruimtespecialisten 

Circulaire openbare ruimte- Beginnen met prutsen leidt tot grote resultaten

OBB spelmakers en ruimtedenkers werkt door heel Nederland aan circulaire openbare ruimte met een speelse inslag, met als resultaat een toekomstbestendige openbare ruimte met gebruikswaarde voor iedereen. Dit doet ze onder andere in samenwerking met de gemeente Utrecht in de (nieuwbouw)wijken Leidsche Rijn en Vleuten- De Meern.  

Elske Oost (speelruimtedenker en planoloog) : “Circulariteit is inmiddels een standaard denk- en werkwijze geworden, zowel in advies als ontwerpwerkzaamheden die OBB voor de gemeente verzorgd. Door in bestaande processen het circulaire denken in te bedden ontstaan prachtige dingen. Zo komen alle betrokkenen, opdrachtgever, aannemers, omwonenden en gebruikers, er achter dat circulariteit een ontzettend logische en bruikbare manier van werken is. OBB paste deze omslag in denken eerder grootschalig en met succes toe in beheer- en beleidsplannen voor gemeente Almere. “ 
 
Er worden op dit moment veel plekken met impact gerealiseerd in dit stadsdeel; urban sportslocaties, kleine ontmoetingsplekken of stevige verwijsplekken (JOP’s). Een gaaf voorbeeld van het juist kleinschalig en lekker praktisch toepassen van circulariteit in zowel advies als ontwerp is de realisatie van een steunplek skate in Leidsche Rijn. Arjan Vreugdenhil (stedenbouwkundig ontwerper en adviseur): “Het door op basis van analyse en normering opgestelde jongerennetwerk voor dit stadsdeel vraagt om strategische plekken voor sport en ontmoeting langs beweegassen. In de zoektocht hiernaar is gebruik gemaakt van een restruimte in de stad, de ruimte onder een spoorviaduct. Hier is zoveel mogelijk gebruikswaarde aan toegevoegd in nauwe samenwerking met buurt en eindgebruikers. Dit met puur gebruik van restmaterialen van civiele projecten in de nieuwbouwlocaties. Een fijn voorbeeld van praktisch maken van circulariteit, met impact op gebruikswaarde voor de toekomst.” 

#Hoeishetmet Axel Hendriks @Beelen NEXT  

Circulaire hubs: op weg naar een sluitend netwerk! 

De in Utrecht gelegen circulaire hub van Beelen NEXT is alweer ruim een half jaar operationeel en draait inmiddels op volle kracht. In de houtwerkplaats worden momenteel circa 1000 stuks nieuwe bouwmaterialen per week geproduceerd; uit sloophout en volledig FSC gecertificeerd. Daarnaast vinden vele gebruikte bouwmaterialen hun nieuwe bestemming via de hub. Van keukenapparatuur tot isolatiemateriaal en van treinbanken tot deurbeslag. Maar misschien wel het allermooiste: Momenteel vinden 7 jongens met een afstand tot de arbeidsmarkt er werk en opleiding. Bovendien is de eerste ‘hub-jongen’ is al succesvol doorgestroomd naar een reguliere baan binnen Beelen.nl. 

Kortom; het is tijd voor de 3^e en de 4^e hub! De nieuwe locaties (die binnenkort bekend worden gemaakt) zorgen voor een nog breder geografisch netwerk. Zo verkorten we reisafstanden verder en kunnen we in meer regio’s werk en opleiding bieden voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Meer weten of contact? Zie hier het artikel over onze circulaire hub Utrecht: artikel. 

CoP Utrecht e.o. 

Op 15.09.2021 is de Community of Practice gehouden bij Beelen NEXT. 

Het verslag van de bijeenkomst vind je hier. 

De aanstaande CoP Utrecht e.o. is op 17.11.2021 van 14:00 – 16:30 u. 

  

Groet vanuit Utrecht e.o. en met willenschap als uitgangspunt ;-)