Op 20 oktober 2021 was het dan eindelijk zover: Gemeente Eindhoven werd onthaald als nieuwe partner van Cirkelstad! De tijd en plaats waren passend: op The New Block, circulaire hotspot van Eindhoven, en dan nog eens tijdens de Dutch Design Week 2021. We trapten de ochtend af met een gezamenlijk ontbijt en een kop koffie waarna er interactief en inhoudelijk aan de slag werd gegaan met o.a. Woud Jansen, Rolf Gerritsen, Tessa Verhulst, Teun Meulepas en Annemarie Spierings. Vervolgens ondertekende Rik Thijs, Wethouder Klimaat & Energie, de partnerovereenkomst met Cirkelstad en vertelde hoe dit in lijn ligt met de ambitie van gemeente Eindhoven. Maar: hoe zijn we hier gekomen en wat behelst het plan?

Toen ik enige tijd geleden begon als Spinner Eindhoven wist ik eigenlijk nog niet zo goed waar te beginnen óf hoe de rol in te vullen. Je gaat je ‘voelsprieten’ inzetten en praten met de markt. Op zoek naar wat er leeft en waar de behoefte ligt. Dus ben ik partijen gaan contacten en gesprekken gaan voeren. Tijdens deze gesprekken kwamen met enige regelmaat de volgende opmerkingen naar voren:

• We worden niet uitgedaagd door de opdrachtgevers;
• De opdrachtgevers stellen niet de juiste vraag;
• De ambities blijven bij ambities en zijn niet concreet genoeg voor mij om aan te haken, vervolgens zijn mijn ideeën dan te duur.

“Bij de opdrachtgevers, daar moet ik zijn” dacht ik bij mijzelf. Na enige tijd bellen, mailen en een interne wisseling bij de gemeente kwam ik met de juiste personen in contact; Bas Driessen en Joop Ketelaers. Gemeente Eindhoven bleek op zoek zijn naar een manier om circulariteit, samen met de andere opdrachtgevers van Eindhoven, op een eenduidige en uniforme manier in de markt zetten.

Op naar het Nieuwe Normaal

De verbinding tussen de verschillende werkvelden en belangen vanuit gelijke grondslagen is het vliegwiel geworden in de regio Utrecht. Vandaag in de regio update van Utrecht een inkijkje hoe die samenwerking ontstaat en zich ontwikkelt. Als we weten waar we aan bij willen dragen en wat we tussentijds willen

Op zowel landelijk, provinciaal, regionaal én op stedelijk niveau zijn er vele ambitieuze doelstellingen uitgezet zoals Green Deals, City Deals, Klimaatakkoorden en -plannen. Aan ambities en enthousiasme geen gebrek. Maar voor een gemeente en degenen die verantwoordelijk zijn om deze ambities en doelstellingen te verwezenlijken is het een flinke kluif om doorheen te komen, laat staan om dit met andere opdrachtgevers op één uniforme manier te doen. Vanuit het landelijke Programma Samen Versnellen wordt er gewerkt aan het Nieuwe Normaal. Het Nieuwe Normaal bestaat uit 12 prestatie-indicatoren. Per indicator geeft het Nieuwe Normaal de minimale lat voor circulair bouwen én ook een excellente score, oftewel een bandbreedte om op te sturen. Dit kan dan als tool gehanteerd worden om projecten te auditen.

Als je dan eenmaal weet waar je project aan moet voldoen en welke indicatoren de gewenste score geven, dan zou je deze methodiek ook ondersteboven kunnen hanteren. Dat wil zeggen, de tool gebruiken om kaders te scheppen voor een aanbesteding of uitvraag. Deze kaders zijn dan vervolgens meetbaar en specifiek en brengen zo enerzijds een minimale prestatie-eis aan en anderzijds geven ze speelruimte voor de markt om te innoveren en excelleren.

Met andere woorden:

• De ambities worden vertaald naar concrete meetbare doelstellingen;
• Als opdrachtgever daag je de markt uit en geef je ze houvast zonder hun expertises in te perken;
• Stellen we hopelijk de juiste vraag.

Klaar voor de start

Dit proces gaan we nu in met Gemeente Eindhoven, het Duurzaamheidspact en de ontwikkelaars, om zo gezamenlijk als opdrachtgevers van Eindhoven circulariteit het nieuwe normaal te maken. De ondertekening van de samenwerking met Cirkelstad was hierbij de startschot: we gaan ervoor! Hoe gaan we dat doen? We hanteren hierbij een reeks stappen en werken van binnen naar buiten. Deze stappen zijn niet in beton gegoten, ik geloof in iteratieve processen; we gaan tussentijds evalueren en bijsturen zodat we ervoor zorgen dat iedere partij zich in de aanpak kan vinden. We moeten het tenslotte samen doen. Alleen samen maak je de cirkel rond.

Stap 1:

Allereerst gaan we met de gemeente Eindhoven de Brabantse Standaard ons eigen maken en gaan we de ambities van zowel de klimaatplannen als de Natural Step hier naast leggen. Op basis hiervan kunnen we de ambities van de gemeente verbinden aan de verschillende indicatoren van de Brabantse Standaard en een bandbreedte gaan bepalen waarbinnen wij de markt willen uitdagen. Vervolgens kunnen we dan ook naar één of twee projecten (reeds voltooid/in voorbereiding/gepland) kijken en zien hoe die uit de audittool komen én hoe dat zich verhoudt tot de ambities. Hieruit kan dan weer scherper gedistilleerd worden hoe we het om gaan draaien en de Brabantse Standaard gaan hanteren om vooraf op aanbestedingen en de markt te sturen.

Stap 2

Hierbij gaan we extern aan de slag. We betrekken hierbij de woningbouwcorporaties en de ontwikkelaars. We gaan de verschillende ambities naast elkaar leggen en met elkaar in lijn brengen. Hierbij ons afvragend: hoe willen wij nu de komende tijd circulair gaan bouwen?. Het is belangrijk dat de methodiek gedragen wordt door de opdrachtgevers van Eindhoven en dat de één daar wellicht wat anders in staat dan de ander is helemaal niet erg. Het gaat er juist om dat we het integreren en dat iedere organisatie, in lijn met de landelijke en haar eigen ambities en doelstellingen, de vertaalslag maakt volgens deze methodiek en als zodanig eenduidig de markt bevraagd.

Stap 3

Ook hierbij gaan we extern aan de slag. We betrekken hierbij de grootste opdrachtnemers van de gemeente, opgesplitst in uitvoerders (aannemers), leveranciers en adviseurs (wellicht ook te combineren, nader te bepalen). We organiseren 3 á 4 sessies waarbij we steeds met een groepje van aantal bedrijven een rondetafelgesprek of workshop (n.t.b.) voeren. Tijdens dit gesprek nemen we de partijen stap voor stap mee door de Brabantse Standaard en vragen hierbij hun mening waarna we vervolgens onze ambities toelichten. We gaan vervolgens hierover in gesprek om te achterhalen:

• Zijn deze ambities haalbaar voor jullie? Waarom wel/niet?
• Wat hebben jullie van ons nodig om deze ambities optimaal te kunnen benutten (creativiteit/speelruimte)?
• Hoe gaan we hier samen optimaal vorm aan geven?

Meedoen is makkelijk

Ben jij een opdrachtgever van Eindhoven of een marktpartij die betrokken is in de bouw, vastgoed en infra van Eindhoven en omstreken? Word je enthousiast van bovenstaand verhaal en wil je graag je steentje bijdragen? Stuur dan een bericht!