2018 was voor Nijmegen het jaar van de Europese Green Capital titel. Een jaar lang mochten zij, als eerste stad van Nederland, deze titel dragen. Samen met Bert Lagerweij, één van de ex ‘groene burgemeesters’ van Nijmegen, kijken wij naar de nalatenschap van het zijn van een European Green Capital.
Nijmegen European Green Capital
In Nijmegen zijn heel veel partijen betrokken geweest bij de organisatie van European Green Capital Nijmegen. Want samen kun je, ook als middelgrote stad, veel resultaten behalen. Zo werden er Green Capital Challenges ontwikkeld door een groep betrokken inwoners die zoveel mogelijk inwoners uit Nijmegen wilden meenemen in het verduurzamen van de stad. Bert Lagerweij was een van deze betrokken inwoners. Samen met de groep hebben zij in totaal ruim 40 challenges neergezet met elke maand één van de 12 thema’s in de spotlight. Dit leverde mooie resultaten op. Elk thema werd tevens afgesloten met een Duurzaamheidscafé.
Daarnaast ging ook iedere maand het Estafettestokje rond in Nijmegen. Het idee voor dit Estafettestokje werd geboren tijdens de eerste poging om de titel van Green Capital te winnen.
Inwoners gingen toen in een estafette al hardlopend, fietsend, varend en zwemmend naar Kopenhagen om daar het stokje over te dragen aan de burgmeester. Bert vertelt: “de laatste meters werden gezwommen door Marianne van den Heuvel. Kledder nat kwam zij de congreszaal binnen om het estafettestokje aan de burgemeester te overhandigen. In het stokje zat de USB-stick met daarop de presentatie van de gemeente. Ondertussen zat de zaal nieuwsgierig en verbaasd toe te kijken wat er allemaal gaande was. Maar toen de burgemeester de USB in de laptop stak om de presentatie op te starten ontstond er een stroomstoring en vielen alle lichten uit! Kennelijk had de USB-stick toch wat water opgevangen. Achteraf kunnen wij hier nu allemaal gelukkig om lachen.”.
NB: Dit is het verhaal wat de ronde doet, de werkelijkheid kan hiervan afwijken.
Toen het Estafettestokje weer terug was op Nederlandse bodem is het een symbool geworden van duurzaamheid en verbondenheid. Zo is tussen 2014 en 2018 het Estafettestokje langs zo ongeveer 70 initiatieven geweest in Nijmegen. Parallel hieraan lopen nog 3 andere stokjes: het Gelderse stokje, het Overijssel stokje en het Europese stokje.
De nalatenschap van de titel European Green Capital
Volgens Bert ligt de focus van de nalatenschap van de titel European Green Capital op de volgende elementen:
- De Green Challenges op wijkniveau
- Nieuwe initiatieven op de thema’s circulaire economie, vitale stad en klimaatadaptatie.
Green Challenges op wijkniveau
Er zijn ontzettend veel semi-vrijwilligers betrokken geweest bij het organiseren van European Green Capital Nijmegen 2018. De organisatie van Green Capital begon al in september 2016. Momenteel zijn nog steeds dezelfde groep mensen betrokken. Hoewel dit een beeld van betrokkenheid geeft overheerst het gevoel dat er een nieuwe groep mensen op moet staan die het stokje over wilt nemen en de initiatieven op gang wilt houden. Daarbij komt dat de gemeente een minder grote rol wil gaan spelen met het oppakken van de initiatieven. Om deze redenen wil Green Capital de inwoners van Nijmegen meer gaan betrekken bij het vervolg van Green Capital Nijmegen. De focus wordt daarom gelegd op wijkniveau. Zo worden er wijk challenges georganiseerd om goed in beeld te krijgen van wat er in de wijk leeft en wat zij nodig hebben om groene initiatieven (verder) van de grond te brengen. Op deze wijze wordt het zijn van een Green Capital ook meer deel van de inwoners dan alleen van de stad. Het Nijmeegse Estafettestokje zal langs de wijken gaan om de wijkinitiatieven in de spotlights te zetten.
Nieuwe initiatieven op circulaire economie, vitale stad en klimaatadaptatie
De tweede nalatenschap dat Bert noemt heeft een link met de 5 thema’s die Nijmegen centraal stelde in 2018. Te weten: Alles heeft waarde (circulaire economie), Samen op weg (duurzame mobiliteit), Blij met zon en wind (energie transitie), Gezond, groen en bewegen (vitale stad), en Leven met water (klimaatadaptatie). Er is momenteel veel gaande rondom de thema’s duurzame mobiliteit en energie transitie. Omdat dit zo goed loopt wil de gemeente zich inzetten op de overgebleven thema’s. Zo zet de gemeente zich sterk in op Operatie Steenbreek, wat past bij de thema’s vitale stad en klimaatadaptatie. Operatie Steenbreek Nijmegen wil mensen helpen die het lastig vinden om een subsidie aan te vragen voor het ontstenen van een tuin, het afkoppelen van de regenpijp en voor het aanleggen van een geveltuin of een groendak. Op het thema Vitale stad is tevens een samenwerking ontstaan tussen de gemeente Nijmegen, het Radboudumc en GGD Gelderland Zuid. Zij organiseren ontmoetingen. Delen resultaten en kennis. En verbinden onderwerpen, mensen en partijen om groene en gezonde keuzes gemakkelijker te maken voor iedereen.
Als laatste wil de gemeente er werk van maken om het bedrijfsleven het circulaire gedachtegoed (zoals cradle to cradle) te laten omarmen en consumenten meer te laten denken aan het gebruik van spullen in plaats van het bezitten ervan.
Al met al geeft Bert aan dat het de kunst gaat worden om een goed vervolg te geven aan de mooie initiatieven uit 2018. Zelf is hij zeer benieuwd naar de toekomstige initiatieven op circulaire economie. Wellicht dat Cirkelstad Nijmegen hier een mooie rol in kan hebben!