Wat een onvoorstelbaar mooi en intensief jaar is dit geweest! Ik ben trots op wat we met z’n allen hebben bereikt in de regio’s en op landelijk niveau. Bij het schrijven van dit terugblik popt steeds het gezegde ‘Alleen ga je sneller, samen kom je verder’ bij me op. Dat is immers ook de reden dat we de coöperatie hebben opgericht: samen werk maken van een blijvende overgang naar een circulaire bouwsector.
Ik schrijf deze terugblik met trots én weemoed. Per 1 januari 2024 volgt Bert Krikke mij op als directeur/bestuurder van de mooiste coöperatie van Nederland. Met de uitdagingen waar Cirkelstad voor staat, zeg ik: de juiste man op de juiste plek op het juiste moment. Ik heb onwijs veel vertrouwen in zijn leiderschap bij deze volgende stap in de nationale transitie naar een circulaire bouwsector.
Mooie warme kerstdagen voor iedereen. Rust lekker uit. Kunnen we gezond weer aan de bak in 2024. Ik ben zelf namelijk niet uit beeld en ga in het nieuwe jaar door als programmaleider van Samen Versnellen. Zin in!
Rutger Büch
Gemeentesecretaris Cirkelstad
De hoogtepunten van 2023
1. Werken aan één circulaire stem
Cirkelstad is doelbewust opgericht als coöperatieve vereniging. Publieke en private partijen, we staan allemaal voor dezelfde opgave. Laten we die opgave dan ook samen aangaan, projecten samen oppakken en kennis met elkaar delen. Alleen dan komen we in versnelling. Maar als samenwerken zo vanzelfsprekend is, is het dan ook niet logisch om de platformorganisaties die in Nederland werk maken van een circulaire bouwsector met elkaar te verbinden?
Met die gedachte hebben we het initiatief genomen voor de gezamenlijke werkconferentie op 25 januari 2023. Tijdens deze sessie konden we onze programmering naast elkaar leggen en bepalen of en waar samenwerking en afstemming mogelijk is. Met 100 experts uit het veld stelden we in 2 rondes een gezamenlijke agenda op:
- Ronde 1: Wat moet er gebeuren om circulair bouwen verankerd te krijgen in de sector? Welke wet- en regelgeving, richtlijnen of subsidie moet(en) er komen?
- Ronde 2: Als je nu jouw project circulair wil realiseren, wat kan er dan al? Wat zijn de vragen en wat zijn de antwoorden?
Benieuwd naar de uitkomsten? Lees het artikel ‘De nieuwe academie’ van Cirkelstad.
We kijken met plezier op de conferentie terug. Reden genoeg om een volgende conferentie te organiseren: het congres ‘Circulair Bouwen aan Morgen’ op 7 december 2023. Dit bleek direct een uitstekend moment voor oplevering voor verschillende platforms.
Zo leverde het Transitieteam bijvoorbeeld het ‘basecamp’ op. Cirkelstad lanceerde op deze dag de eerste definitieve versie van Het Nieuwe Normaal; 70 directies hebben zich gecommitteerd aan deze nieuwe standaard voor circulair bouwen en zullen elk jaar 3 projecten realiseren en 3 projecten evalueren. Zo blijven we Het Nieuwe Normaal toepassen én doorontwikkelen.
Platforms waar Cirkelstad actief mee samenwerkt:
- Transitieteam Circulaire Bouweconomie
- CB’23
- TKI Bouw en Techniek
- CityDeal Circulair en Conceptueel Bouwen
- Lenteakkoord 2.0
- Building Balance
2. Bouwen binnen planetaire grenzen voor iedereen
Ruim 75 Cirkelstadpartners waren betrokken bij het opstellen van het nieuwe collegeprogramma ‘Bouwen binnen planetaire grenzen voor iedereen’. Deze nieuwe strategie voor de periode 2024 – 2026 werd in juni 2023, tijdens onze partnerdag, gepresenteerd.
Met dit collegeprogramma willen we (natuurlijk) de nadruk leggen op circulair bouwen: als je bouwt, bouw dan circulair. We hebben in Nederland inmiddels een eenduidige taal en verwachten dat alle Cirkelstadpartners dan ook het manifest Circulair bouwen: Het Nieuwe Normaal zullen ondertekenen.
We merken ook dat koplopers verder kijken dan circulariteit: in de praktijk dienen oplossingen integraal te zijn. Houd dus ook aandacht voor de andere planetaire grenzen en thema’s als klimaatneutraal of natuurinclusief bouwen.
‘Voor iedereen’ leggen we op 2 manieren uit. Als circulair bouwen in het bouwbesluit opgenomen wordt, wordt het voor iedereen! Maar we stellen ook de vraag: wat is ons sociaal programma? Kunnen we werkplekken creëren? Kunnen we de gebruikers betrekken bij de bouw?
Kortom, er is een bewuste keuze gemaakt om met ‘circulair bouwen’ de projecten in te gaan en de uitvoering te ondersteunen. Het verbreden naar de andere thema’s willen we samen met partijen doen die daar al ervaring in hebben opgedaan. Laten we samen versnellen!
Download hier het collegeprogramma 2024-2026: Bouwen binnen planetaire grenzen voor iedereen.
Lucas Simons
Op de partnerdag is Lucas Simons gevraagd te reflecteren op het nieuwe collegeprogramma. Lucas is een expert wanneer het gaat over transities, met verschillende boeken op zijn naam en een intrinsieke motivatie om transities verder te brengen – ook in de bouw.
3. Programma’s
Waarom programma’s zo waardevol zijn? Omdat we daarmee onze gezamenlijke kennis kunnen toepassen op projecten. Zo kunnen we daadwerkelijk impact met elkaar realiseren en nemen we ook onze collega’s mee in ‘anders denken’ en ‘gewoon doen’.
Circulair bouwen G40
Twee derde van alle woondeals bevat de ambitie om circulair te bouwen. Met het Ministerie van BZK en de G40 is tot een programma gekomen dat gemeenten ondersteunt bij deze stap.
Jeroen Adriaansen van Cirkelstadpartner Brink begeleidt dit programma.
Versnellingslab Woningbouwcorporaties
In dit programma ondersteunen we, samen met onder andere de Groene Huisvesters, woningcorporaties bij het toepassen van Het Nieuwe Normaal in projecten. Daarnaast helpen we met het Versnellingslab directies om hier op adequate wijze op te sturen. Wist je dat de Groene Huisvesters ook het manifest van Het Nieuwe Normaal heeft getekend?
Tessa Verhulst van Cirkelstadpartner Alba Concepts begeleidt dit programma.
Circulaire sloop
Het Ministerie van BZK heeft aan de Kamer toegezegd beleidsinstrumenten te ontwikkelen om toe te werken naar een circulaire sloopsector. We ondersteunen deze plannen op verschillende manieren, waaronder het specifiek maken van Het Nieuwe Normaal voor de sloopsector.
Dick van Veelen van Cirkelstadpartner Meijs Ingenieurs begeleidt dit programma.
Implementeren van Het Nieuwe Normaal
Provincie Zuid-Holland heeft ons gevraagd ondersteuning te leveren aan partijen die in de provincie Het Nieuwe Normaal willen toepassen en borgen in projecten (activeren van teams) en de lijn (implementeren).
Fien Peters van Cirkelstadpartner C-creators begeleidt dit programma.
4. Circulair bouwen heeft één taal: Het Nieuwe Normaal
De wens was duidelijk. 12 grote opdrachtgevers en opdrachtnemers hadden behoefte aan een gedeelde en eenduidige taal voor circulair bouwen. Wij hebben met het Ministerie van BZK het initiatief genomen daar een programma voor op te stellen: Samen Versnellen.
Dit programma is gericht op het evalueren van bouwprojecten bij de deelnemende partijen – met data van uiteindelijk 500 projecten – om vanuit de praktijk te begrijpen wat we verstaan onder circulair bouwen en in welke mate we hierop kunnen presteren. Het resultaat is Het Nieuwe Normaal, een eenduidig raamwerk met haalbare en ambitieuze circulaire prestaties voor de bouwsector.
Na de start van het programma in 2019, is elk jaar een conceptversie gepubliceerd om reacties uit de sector op te halen. Het was Chris Kuijpers die in 2022 de markt opriep om Het Nieuwe Normaal massaal te omarmen. De eerste definitieve versie is opgeleverd tijdens de conferentie Circulair Bouwen aan Morgen op 7 december 2023. Ruim 70 directies hebben terplekke hun handtekening onder het manifest gezet en daarmee laten zien er actie mee aan de slag te gaan.
Wil je je inlezen? Ga naar de website van Het Nieuwe Normaal.
Wil je erover lezen? Ontdek de vierde editie van het Stadsblad Magazine.
5. Onze academie is vernieuwd!
De academie van Cirkelstad is in het leven geroepen om onze kennis en tools met elkaar te delen. Nu stellen we voor het eerst de academie open voor de gehele sector. Kennisdeling is immers echt voorwaardelijk om in versnelling te komen.
Van lunchlezingen tot de presentaties uit communitysessies (en alles wat ertussen zit): het kan een plek krijgen in de academie. Alles wat helpend is om te bouwen binnen planetaire grenzen voor iedereen is welkom.
De eerste laag informatie waarmee we de academie hebben gevuld, bestaat uit de kennis en tools om Het Nieuwe Normaal toe te passen in bouwprojecten. Je kan bijvoorbeeld per bouwfase en indicator terugvinden wat de meest voorkomende vragen en antwoorden zijn.
6. Interventietoolbox circulair bouwen
Bij een nieuw thema als ‘circulair bouwen’ gaan we ontdekken wat het technisch inhoudt en hoe het technisch kan. Wat is de definitie? En hoe beoordelen we circulair bouwen zodat het ook tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers meegenomen kan worden? Allemaal hartstikke logisch. Maar uiteindelijk zijn het de mensen die het moeten doen.
In samenwerking met de VU en TU Delft hebben we daarom verschillende bouwprojecten ook geëvalueerd op de ‘zachte factoren’. Wanneer krijg je je collega’s, teamleden in het bouwteam of je ketenpartners mee? En hoe kan je eigenlijk interveniëren?
Aan de hand van 5 diagnosevragen geeft de Interventietoolbox je een overzicht van bewezen interventies die op jouw vraagstuk passen. Sla ze op in je eigen toolbox, deel ze met je team en ga aan de slag!
Interventietoolbox.nl (binnenkort online)
7. Het Nieuwe Kantoor
Dit jaar zijn we verhuisd naar een vast kantoor en creëerden we een vast honk voor het kernteam bij Het Nieuwe Kantoor. Hoe toepasselijk is die naam? De verhuurder heeft bovendien een stoer circulair inbouwpakket, afgestemd op de huurderswensen.
Kom je eens langs? Op woensdag is er altijd iemand aanwezig. Je bent van harte welkom aan de Arthur van Schendelstraat 650 in Utrecht.
8. Nieuwe trekkers
De coöperatie groeide ook dit jaar weer in partners en vrienden. Dat gaat natuurlijk niet zomaar! We zijn blij met de energie en drive van partners die een extra rol hebben in de coöperatie. In vogelvlucht de nieuwe gezichten:
- Nieuwe directeur/bestuurder: Bert Krikke. Een bevlogen man die tal van circulaire projecten en campussen gerealiseerd heeft.
- Nieuwe communicatie-afdeling: Suda Donnelly-Polwatte Gedera. Een alleskunner die de helft van de week voor Cirkelstad werkt en de andere helft voor C-creators.
- Nieuwe Virtuele Assistenten: Britt van Heekeren en Mandy Rosman houden op afstand alle ballen in de lucht.
- Nieuwe spinners: Fulco Treffers die de community Cirkelstad Sociaal gaat trekken en Rosa Kip aan het roer van de community Cirkelstad Biobased.
9. Cirkelstad heeft een eigen app
Per 2024 neemt Cirkelstad alle ‘schotten’ weg zodat iedereen landelijk partner wordt. Daardoor kan iedereen deelnemen aan alle community’s. En dat zijn er veel! We starten 2024 met maar liefst 34 community’s. Het is natuurlijk een uitdaging om bij alle communitysessies aanwezig te zijn. Daarom ontwikkelen we een andere manier om toch op de hoogte te blijven: de Cirkelstad app.
De proefversie, waarmee je de eventagenda, presentaties en verslagen van andere community’s kan inzien, is al live. Achter de schermen werken we hard aan de nieuwe, definitieve app. Naar verwachting is deze na het eerste kwartaal van 2024 live.
10. Cirkelstad gaat internationaal
Na de eerste handelsmissie naar België was het zaadje geplant: verschillende partners gaven aan dat ook zij internationale ambities hebben. Daarom is dit jaar de handelsmissie herhaald, wederom in goede samenwerking met de ambassade.
Bovendien leidde deze handelsmissie leidde tot de start van Cirkelstad Internationaal, de nieuwe community onder de vlag van Cirkelstad. Bas van de Westerlo van Cirkelstadpartner Volantis zal deze community trekken en alle partners met internationale ambitie ondersteunen.
Ook is een intensieve studiereis naar Parijs georganiseerd, als onderdeel van de CityDeal Circulair en Conceptueel Bouwen. De groep is ondergedompeld in alle mogelijkheden om vanuit de gemeente aan te sturen op biobased bouwen en kwam thuis met een flinke lading interessante inzichten.
Lunchlezingen:
Bedankt voor je inzet en bijdrage dit jaar.
Op naar 2024!
Contact
Rutger Büch
Spinner Cirkelstad Stelsel, Programmaleider Samen Versnellen